15 Αυγούστου, 2017

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΘΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ


Η χερσόνησος του Αγίου Όρους κατά την προχριστιανική εποχή ονομαζόταν Ακτή ή Άθως. Το όνομα Άθως το πήρε από το ομώνυμο όρος που υπάρχει σ’ αυτή και έχει ύψος 2033 μέτρα.

Κατά την πρώτη εκστρατεία των Περσών εναντίον της Ελλάδος (491-490 π.Χ.) ναυάγησαν, λόγω σφοδρής θαλασσοταραχής, τα 300 πλοία του γαμπρού του Ξέρξη Μαρδονίου στο ακρωτήριο του Άθω και έτσι ματαιώθηκε η εκστρατεία.

Μετά από δέκα χρόνια (481-480 π.Χ.) έγινε η δεύτερη εκστρατεία των Περσών εναντίον της Ελλάδος και της Ευρώπης.  Ο Ξέρξης, που ήταν ο ίδιος επικεφαλής της εκστρατείας αυτής, για να αποφύγει τον περίπλου του Άθω, φοβούμενος μήπως έχει και αυτός την ίδια τύχη με τον Μαρδόνιο, έκοψε τη χερσόνησο Ακτή στο στενότερο μέρος της και έτσι πέρασε τα πλοία του στη νότια Ελλάδα.

Αρκετές πληροφορίες για τις πόλεις και τους κατοίκους τής χερσονήσου Ακτής μάς δίνουν οι ιστορικοί Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Σκύλαξ κ.ά. Έτσι από αυτούς πληροφορούμαστε για τις πόλεις του Άθω: τη Σάνη, το Δίον, την Ολόφυξο, την Ακρόαθω ή Ακροθώους, τη Θύσσο, τη Χαλανδρία, την «Ουρανίαν Πόλιν» (Ουρανούπολη), την Κορασία.

Οι πόλεις αυτές ήταν διοικητικά αυτόνομες με ιδιαίτερη Βουλή και Ταμείο. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις οι αποφάσεις της Βουλής υποβάλλονταν στην κρίση του Δήμου και ο λαός είχε τον τελευταίο λόγο.

Ο Άθως ως μοναστικό κέντρο
Από τα πρώτα χρόνια της διαδόσεως του Χριστιανισμού το κήρυγμα του Ευαγγελίου μεταδόθηκε και στους κατοίκους της χερσονήσου του Άθω. Η παράδοση μάλιστα αναφέρει ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος έκτισε εδώ τρεις ναούς προς τιμήν της Υπεραγίας Θεοτόκου. 

Έναν από αυτούς τον έκτισε στο κέντρο της χερσονήσου, στη θέση όπου είναι σήμερα ο Ναός του Πρωτάτου, στις Καρυές. Από την εποχή αυτή φαίνεται ότι σιγά-σιγά αρχίζουν να έρχονται και να εγκαταβιώνουν στην είσοδο της χερσονήσου μοναχοί, να κτίζουν μοναστήρια και να οργανώνονται σε μοναστική κοινότητα.

Κατά τον 7ο, 8ο και 9ο αιώνα έχουμε πλέον οργανωμένο μοναχισμό στον Άθωνα. Ο όσιος Πέτρος ο Αθωνίτης θεωρείται από τους παλαιότερους γνωστούς μοναχούς που ασκήτεψαν στον Άθωνα.

Ασκήτεψε σε δύσβατη περιοχή του Αγίου Όρους 53 χρόνια. Σε όραμα η Παναγία του υπέδειξε τον τόπο ασκήσεως αλλά και την ιδιαίτερη προστασία Της προς τους μοναχούς του Αγίου Όρους.

ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ
Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ

Κτίσθηκε από τον Όσιο Αθανάσιο το 963 μ.Χ. στην άκρη της χερσονήσου του Άθωνα, πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλεως «Ακρόαθως». Το μοναστήρι βοηθήθηκε στην αρχή από τους αυτοκράτορες Νικηφόρο Φωκά και Ιωάννη Τσιμισκή.

Το σκευοφυλάκιο της Μονής είναι πλουσιότατο σε κειμήλια. Μεταξύ αυτών διακρίνονται ο σάκκος (αυτοκρατορικό ένδυμα), το στέμμα και το ευαγγέλιο του Νικηφόρου Φωκά. Στη βιβλιοθήκη υπάρχουν γύρω στα 2050 χειρόγραφα και πάνω από 30.000 έντυπα βιβλία.

Στην Ι. Μ. Μ. Λαύρας δημιουργήθηκε ένας νέος αρχιτεκτονικός ρυθμός ναού, ο οποίος και ονομάστηκε «αγιορείτικος». Με τον ρυθμό αυτό κτίστηκε ο κυρίως ναός της Ι. Μ. Μ. Λαύρας, το ονομαζόμενο «Καθολικό».

Στη Μονή αυτή ανήκουν οι αρχαίες σκήτες της Αγίας Άννης, των Καυσοκαλυβίων, η νεώτερη του Τιμίου Προδρόμου και οι μοναχικοί οικισμοί Κατουνάκια, Καρούλια, Άγιος Βασίλειος, Κερασιά, Βιγλα και Προβάτα.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ
Ιδρύθηκε πάνω στα ερείπια παλαιότερης Μονής από τους μαθητές του Οσίου Αθανασίου Αθανάσιο, Νικόλαο και Αντώνιο μεταξύ των ετών 972-980 μ.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση, η ονομασία της συνδέεται με τη διάσωση του Αρκαδίου, γιου του αυτοκράτορα Θεοδοσίου.

Το πλοίο στο οποίο επέβαινε ο Αρκάδιος ταξιδεύοντας από την Κωνσταντινούπολη για τη Ρώμη, όταν ήταν παιδί, ναυάγησε πλησίον της ακτής του Άθω. Ο Αρκάδιος σώθηκε με θαύμα της Παναγίας. Βρέθηκε κάτω από μια βάτο εκεί που σήμερα είναι κτισμένο το Μοναστήρι (βάτος + παιδί = Βατοπαίδι).

Το Μοναστήρι είναι αφιερωμένο στην Υπεραγία Θεοτόκο και εορτάζει στις 25 Μαρτίου, στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Ψηφιδωτές εικόνες, τοιχογραφίες και φορητές εικόνες κοσμούν το Καθολικό, την Τράπεζα και τα παρεκκλήσια.

Στην πλούσια βιβλιοθήκη της φυλάσσονται σπάνια βιβλία, κώδικες, 2.000 χειρόγραφα και πάνω από 40.000 έντυπα βιβλία. Μεταξύ των χειρογράφων είναι και το αρχαιότερο και μοναδικό αντίγραφο της Γεωγραφίας του Πτολεμαίου.

Η Ι. Μονή Βατοπαιδίου ίδρυσε σχολεία, την Αθωνιάδα Ακαδημία, το Βατοπαιδινό σχολείο στη Λαρνακα, ενίσχυσε τη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνστανούπολη και βοήθησε και άλλα σχολεία.

Στη Μονή αυτή ανήκουν η σκήτη του Αγίου Δημητρίου, που απέχει μισή ώρα από αυτή, και η Σκήτη του Αγίου Ανδρέου (Σεράϊ) που είναι στις Καρυές.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ
Η Ιερά Μονή Ιβήρων ιδρύθηκε από Ιβηρίτες μαθητές του Οσίου Αθανασίου: τον Ιωάννη, τον γιο του Ευθύμιο και τον ανεψιό του Γεώργιο. 

Η Ι. Μονή κτίστηκε στο μέρος όπου παλαιότερα υπήρχε η Ι. Μ. Κλήμεντος και στην αρχαιότητα ο ναός του Ποσειδώνα. Η Μονή εορτάζει στις 15 Αυγούστου, στην εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Σε παρεκκλήσιο της Μονής φυλάσσεται η θαυματουργός εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, η «Πορταΐτισσα». Η εικόνα αυτή μόνη της, δια θαύματος, ήλθε πλέοντας πάνω στα κύματα της θαλάσσης από τη Νίκαια της Βιθυνίας το 1004 μ.Χ.

Μια αργυροεπίχρυση καντήλα σε σχήμα λεμονιάς καίει μπροστά στην εικόνα της Πορταΐτισσας. Μπροστά στην Ωραία Πύλη του Καθολικού κρέμεται μια αργυρή κανδήλα, η οποία κινείται μόνη της θαυματουργικά σε διάφορες στιγμές καλώντας τον κόσμο σε μετάνοια.

Η βιβλιοθήκη της Μονής είναι πλούσια σε χειρόγραφα, αριθμώντας πάνω από 2000. Στο Σκευοφυλάκιο φυλάσσεται ο σάκος του αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή. Στην Ι. Μ. Ιβήρων ανήκει η Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την Μονή.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΧΙΛΙΑΝΔΑΡΙΟΥ
Η Ι. Μ. Χιλιανδαρίου τιμάται στα Εισόδια της Κυρίας Θεοτόκου και πανηγυρίζει στις 21 Νοεμβρίου. Ιδρύθηκε από τον διάδοχο του Σερβικού θρόνου Σαββα, ο οποίος ήλθε και μόνασε στο Άγιον Όρος. Ο άγιος Σαββας έγινε αργότερα πρώτος Αρχιεπίσκοπος της Σερβίας.

Ο πατέρας του Στέφανος, βασιλεύς της Σερβίας, αργότερα παραιτήθηκε του θρόνου και ήλθε και μόνασε, παίρνοντας το όνομα Συμεών. Με την πάροδο του χρόνου το Χιλιανδάρι έγινε η πνευματική κολυμβήθρα του Σερβικού λαού.

Πολύτιμα κειμήλια της Ι. Μονής είναι: τεμάχια από το ακάνθινο στεφάνι, το καλάμι και το σάβανο του Χριστού και η εικόνα της Παναγίας που θαυματούργησε στον Άγιον Ιωάννη Δαμασκηνό, η Παναγία η «Τριχερούσα». Στη βιβλιοθήκη υπάρχουν 181 ελληνικοί και σλαβικοί κώδικες και περισσότερα από 20.000 βιβλία.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ
Κτίστηκε το 1366 μ.Χ. από τον όσιο Διονύσιο επάνω σε έναν βράχο στη νοτιοδυτική πλευρά της χερσονήσου του Άθω, κοντά στην παραλία, και αφιερώθηκε στον Τίμιο Πρόδρομο.

Στην ανοικοδόμηση της Μονής βοήθησε οικονομικά ο αυτοκράτορας της Τραπεζούντας Αλέξιος Γ΄ Κομνηνός, γι’ αυτό και η Μονή ονομάστηκε «Μονή του Μεγάλου Κομνηνού».

Θαυμάσιες τοιχογραφίες κοσμούν τον Καθολικό Ναό και την Τράπεζα της Μονής. Οι τοιχογραφίες του ναού αγιογραφήθηκαν από τον Τζώρτζη, το 1546-1547, και της Τραπέζης από τους μοναχούς Δανιήλ και Μερκούριο.

Οι τοιχογραφίες που βρίσκονται εξωτερικά της Τραπέζης έχουν παραστάσεις με τις οποίες ερμηνεύεται το βιβλίο της Αποκαλύψεως. Η έκρηξη της ατομικής βόμβας, οι πύραυλοι, πολεμικά αεροπλάνα, τα άρματα μάχης ζωγραφίζονται πριν περίπου πέντε αιώνες προφητικά.

Στη Μονή φυλάσσεται και το δεξί χέρι του Τιμίου Προδρόμου. Επίσης η εικόνα της Θεοτόκου του «Ακαθίστου». Έχοντας στα χέρια του αυτήν την εικόνα.

Ο Πατριάρχης Σεργιος ενίσχυε τους αγωνιζομένους στρατιώτες κατά την πολιορκία της Κωνσταντινουπόλεως από τους Αβάρους το 624 μ.Χ. Η βιβλιοθήκη είναι πλουσιότατη. Περιέχει 1100 χειρόγραφα, τα οποία κοσμούνται με πολλές μικρογραφίες.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΟΥ
Η Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου βρίσκεται κοντά στις Καρυές. Κτίστηκε τον 11ο αιώνα και τιμάται στη Μεταμόρφωση του Κυρίου.

Κατά τον 14ο αιώνα ο ηγούμενος της Μονής Χαρίτων βοήθησε για την πνευματική αναγέννηση της Ρουμανίας. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Καθολικού είναι ένα από τα ωραιότερα του Αγίου Όρους.

Στην Επανάσταση του 1821, εδώ στη Μονή Κουτλουμουσίου γίνονταν οι συνεδριάσεις των επαναστατών και εδώ περιόρισαν τότε τον Τούρκο διοικητή του Αγίου Όρους.

Το 1842 στο Κουτλουμουσιανό Κελλί «Τίμιος Πρόδρομος» του Σακαρέλλου στις Καρυές εγκαταστάθηκε η Κεντρική Αθωνιάς Σχολή, η οποία παρέμεινε σ’ αυτό μέχρι το 1930.Στην Ι. Μ. Κουτλουμουσίου ανήκει η Σκήτη του Αγίου Παντελεήμονος.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ
Βρίσκεται στην παραλία, στη βορειοανατολική πλευρά της χερσονήσου και σε απόσταση μιάμισης ώρας από τις Καρυές.

Πανηγυρίζει στην εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, 6 Αυγούστου. Ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα από τον μέγα στρατοπεδάρχη Αλέξιο και τον αδελφό του Ιωάννη, μέγα Πριμικήριο.

Στο Καθολικό της Μονής φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου, η «Γερόντισσα». Οι τοιχογραφίες που κοσμούν το Καθολικό είναι έργα της Μακεδονικής Σχολής.

Στην Ι. Μονή Παντοκράτορος ανήκει και η Ι. Σκήτη του Προφήτου Ηλιού, η οποία δημιουργήθηκε το 1892.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΞΗΡΟΠΟΤΑΜΟΥ
Αυτή είναι μια από της αρχαιότερες Μονές του Αγίου Όρους. Την ίδρυσε ο όσιος Παύλος, γιός του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ραγκαβέ (811-813). Ο ίδιος ίδρυσε και τη Μονή του Αγίου Γεωργίου στους πρόποδες του Άθω, η οποία ονομάσθηκε αργότερα Μονή Αγίου Παύλου.

Η Μονή Ξηροποτάμου τιμάται στους Σαράντα Μάρτυρες, 9 Μαρτίου. Στη θέση της παλαιότερα βρισκόταν η Μονή του Αγίου Νικηφόρου. Στη Μονή αυτή φυλάσσεται το μεγαλύτερο τεμάχιο Τιμίου Ξύλου που υπάρχει στο Άγιον Όρος.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ
 Ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα από τρία αδέλφια που κατάγονταν από την Αχρίδα, τον Μωυσή, τον Ααρών και τον Ιωάννη. Η Μονή τιμάται στον Άγιο Γεώργιο τον Τροπαιοφόρο και πανηγυρίζει στις 23 Απριλίου.

Στο Καθολικό της φυλάσσεται η αχειροποίητη εικόνα του Αγίου Γεωργίου. Το Μοναστήρι καταστράφηκε από τους Ενωτικούς και τους Καταλανούς. Εικοσιέξι πατέρες μαρτύρησαν δια πυράς το 1282 από τους Ενωτικούς.

Από το 1845 οι πλειοψηφία των μοναχών είναι βουλγαρικής καταγωγής.  Στη βιβλιοθήκη της υπάρχουν πολλά ελληνικά και σλαβικά χειρόγραφα.

Μεταξύ αυτών διακρίνεται το πρώτο γραπτό κείμενο της νεώτερης βουλγαρικής φιλολογίας, το αυτόγραφο του Παϊσίου, του 1762, «Ιστορία του Βουλγαρικού Έθνους».

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΔΟΧΕΙΑΡΙΟΥ
Η Μονή αυτή κτίστηκε αρχικά στην περιοχή της Δάφνης από τον υποτακτικό του Αγίου Αθανασίου Ευθύμιο Δοχειάρη και αφιερώθηκε στον Άγιο Νικόλαο. Πειρατές όμως κατέστρεψαν το μοναστήρι, οπότε ξανακτίστηκε στον σημερινό χώρο όπου είναι η Ι. Μ. Δοχειαρίου.

Ύστερα από ένα θαύμα των Αγίων Αρχαγγέλων, χάρη στο οποίο σώθηκε ένα παιδί, η Ι. Μονή Δοχειαρίου τιμάται στους Αγίους Αρχαγγέλους, 8 Νοεμβρίου.

Στην Ι. Μ. Δοχειαρίου υπάρχει η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της «Γοργοϋπηκόου». Είναι τοιχογραφία και βρίσκεται έξω από την τράπεζα σε ιδιαίτερο παρεκκλήσι.

Καθημερινά ορισμένος ιερομόναχος ψάλλει παράκληση προς την Θεοτόκο προς βοήθεια των χριστιανών. Το Καθολικό της Μονής είναι υψηλό.

Τοιχογραφήθηκε από τον Τζώρτζη το 1568 και οι τοιχογραφίες είναι θαυμάσιες. Το τέμπλο και το κιβώριο, ξυλόγλυπτα, πλούσια σε σχήματα και φυτικό διάκοσμο, θεωρούνται τα ωραιότερα του Αγίου Όρους.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΑΡΑΚΑΛΛΟΥ
Ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα και τιμάται στους Αγίους Πρωτοκορυφαίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο (29 Ιουνίου).

Στη βιβλιοθήκη σώζονται 42 περγαμηνοί κώδικες 9ου έως 14ου αιώνα. Ξεχωριστή αξία έχει ένα περγαμηνό ειλητάριο που περιέχει τη Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ
Η Ιερά Μονή ιδρύθηκε από τον όσιο Φιλόθεο, σύγχρονο του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη, και τιμάται στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου (25 Μαρτίου).

Κατά τον 16ο αιώνα ο ηγούμενος όσιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω, μετά από πολλές προσπάθειες, επάνδρωσε τη Μονή με πολλούς μοναχούς.

Στο Καθολικό της Μονής φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της «Γλυκοφιλούσης».Η εικόνα αυτή προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη και ήλθε στην Ι. Μονή Φιλοθέου δια θαλάσσης, επάνω στα κύματα.

Στη βιβλιοθήκη σώζονται δύο ειλητάρια του 14ου αιώνα που περιέχουν τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Στη Ι. Μονή Φιλοθέου έγινε μοναχός και ο Άγιος ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΙΜΩΝΟΣ ΠΕΤΡΑ
Ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα επάνω σε βράχο από τον άγιο Σίμωνα και εορτάζει στη Γέννηση του Κυρίου Ιησού Χριστού.Ο βράχος αυτός που επάνω του είναι κτισμένη η Σιμωνόπετρα έχει υψόμετρο 300 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.

Η Σιμωνόπετρα φαίνεται από τη θάλασσα ως ένα σύνολο τριών επταορόφων πολυκατοικιών. Πολλές φορές καταστράφηκε από πυρκαγιά. Στη Μονή φυλάσσεται το αριστερό χέρι της Αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής, το οποίο και θαυματουργεί.

Η βιβλιοθήκη, επιστημονικά ταξινομημένη, αριθμεί σήμερα γύρω στους 32.000 τόμους εντύπων βιβλίων.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ
Ιδρύθηκε στους πρόποδες του Άθω από τον όσιο Παύλο τον Ξηροποταμηνό. Στην αρχή λειτούργησε ως Κελλί και αργότερα εξελίχθηκε σε Μονή προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου. Σήμερα τιμάται στην Υπαπαντή του Κυρίου, 2 Φεβρουαρίου.

Στη Μονή του Αγίου Παύλου η βασίλισσα Μάρω, σύζυγος του Σουλτάνου Μουράτ Β΄ και μητέρα του Μωάμεθ Β΄ του Πορθητού, έφερε τα Τιμια Δώρα που πρόσφεραν οι Μάγοι στον νεογέννητο Χριστό όπου και φυλάσσονται μέχρι και σήμερα.

Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει περισσότερα από 495 χειρόγραφα και περίπου 18.000 έντυπα βιβλία.Στη Μονή του Αγίου Παύλου υπάγονται δύο Σκήτες: η Νέα Σκήτη (ή Σκήτη του Πύργου) και η Σκήτη του Αγίου Δημητρίου (ή του Λάκκου ή Λακκοσκήτη).

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΣΤΑΥΡΟΝΙΚΗΤΑ
 Η Μονή αυτή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο. Είναι παραλιακή και βρίσκεται βόρεια των Καρυών. Ιδιαίτεροι ευεργέτες της Μονής είναι ο ηγούμενος Γρηγόριος Γηρομερίτης και ο Ιερεμίας Α΄ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως που θεωρούνται και κτίτορές της.

Το Καθολικό είναι τοιχογραφημένο από τον σπουδαίο αγιογράφο Θεοφάνη τον Κρητικό, εκπρόσωπο της Κρητικής Σχολής του 16ου αιώνα.

Στο Καθολικό φυλάσσεται η ψηφιδωτή εικόνα του Αγίου Νικολάου του Στρειδά που βρέθηκε μέσα στη θάλασσα με ένα στρείδι κολλημένο στο μέτωπο του Αγίου. Όταν ξεκόλλησαν το στρείδι, από το μέτωπο του Αγίου έτρεξε αίμα.

Η βιβλιοθήκη περιέχει 169 ελληνικούς κώδικες. Οι 58 παλαιότεροι είναι περγαμηνοί και χρονολογούνται από τον 10ο μέχρι τον 15ο αιώνα.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ
Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος υπάρχει από την εποχή του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου, τον 10ο αιώνα. Τιμάται στον Άγιο Γεώργιο τον Τροπαιοφόρο.

Στη Μονή αυτή φυλάσσονται δύο ψηφιδωτές εικόνες του 14ου αιώνα, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Δημητρίου. Επίσης η θαυματουργή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου της Οδηγήτριας.

Η Μονή αυτή έχει δύο Καθολικά, ένα παλαιότερο τοιχογραφημένο το 1544 από τον Αντώνιο, της Κρητικής Σχολής, και ένα νεώτερο του 1809.

Και τα δύο τιμώνται στον Άγιο Γεώργιο τον Τροπαιοφόρο. Στη Μονή Ξενοφώντος ανήκει και η Ιερά Σκήτη του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΟΣΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
Κτίσθηκε τον 14ο αιώνα από τον Γρηγόριο, μαθητή του Οσίου Γρηγορίου του Σιναΐτου, προς τιμήν του Αγίου Νικολάου. Μέσα στον περίβολο της Μονής υπάρχει ένας ναΐσκος προς τιμήν της Αγίας Αναστασίας της Ρωμαίας.

Το 1761 μια μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε το Μοναστήρι. Ο Ιωακείμ ο Μακρυγένης –που πήρε το όνομα αυτό γιατί, ενώ ήταν σπανός, με θαύμα του Αγίου Νικολάου έβγαλε γένια.

Και μάλιστα μέχρι το δάπεδο– με πολλές προσπάθειες και ταξίδια στην Κωνσταντινούπολη και τη Μολδοβλαχία συγκέντρωσε χρήματα και ξαναέκτισε τη Μονή.  Η βιβλιοθήκη της διαθέτει 297 χειρόγραφα.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ
Ιδρύθηκε πριν από τον 11ο αιώνα στα βορειοδυτικά παράλια της χερσονήσου του Αγίου Όρους. Πανηγυρίζει την εορτή της Αναλήψεως του Κυρίου.

Το 1821, κατά την Ελληνική Επανάσταση, στην Ι. Μ. Εσφιγμένου αποβιβάσθηκε ο Εμμανουήλ Παππάς. Στο Άγιον Όρος η Ι. Μ. Εσφιγμένου ανέλαβε το μεγαλύτερο βάρος της επαναστάσεως του 1821.

Στο σκευοφυλάκιο φυλάσσεται χρυσοκέντητο τεμάχιο υφάσματος από τη σκηνή του Μεγάλου Ναπολέοντα. Στη βιβλιοθήκη υπάρχει ένα παλίμψηστο Ευαγγέλιο.

Του οποίου η παλαιά γραφή υπολογίζεται ότι είναι του 6ου αιώνα μ.Χ. Στην Ι. Μ. Εσφιγμένου υπαγόταν και η αρχαία Σκήτη της Σαμάρειας.

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ
Η σημερινή Μονή του Αγίου Παντελεήμονος κτίσθηκε μετά το 1760 στην παραλία μεταξύ Δάφνης και Ι. Μ. Ξενοφώντος.

Τα χρήματα για την ανοικοδόμηση τα διέθεσε ο Φαναριώτης ηγεμόνας τής Μολδαβίας Σκαρλάτος Καλλιμάχης. Το μοναστήρι ονομάσθηκε «Αυθεντικόν κοινόβιον των Καλλιμάχιδων».

Το Μοναστήρι επανδρώθηκε από τους μοναχούς της Μονής του Αγίου Παντελεήμονος του Θεσσαλονικέως, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στις νέες εγκαταστάσεις.

Το Μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονος του Θεσσαλονικέως, το λεγόμενο Παλαιομονάστηρο, ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα από Θεσσαλονικέα μοναχό. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου μίας ώρας πεζοπορίας βόρεια της νέας Μονής.

Το 1840 εισέρχονται σε αυτό οι πρώτοι Ρώσοι μοναχοί. Το 1875 μεθοδεύτηκε η ανάληψη της ηγουμενίας από τον Ρώσο ιερομόναχο Μακάριο όχι με εντελώς κανονικό τρόπο.

Την περίοδο αυτή πολλοί ρώσοι μοναχοί εγκαθίστανται στη Μονή και η ακολουθία στην Εκκλησία γίνεται στα Ελληνικά και στα Ρωσικά. Το μοναστήρι ονομάσθηκε Ρωσικό. 

Στο καμπαναριό υπάρχει η μεγαλύτερη καμπάνα του Αγίου Όρους: ζυγίζει 13 τόνους και έχει διάμετρο 2,70 μέτρα. 

Έχει πλούσια βιβλιοθήκη με ελληνικά και σλαβικά χειρόγραφα και έντυπα. Στη Μονή του Αγίου Παντελεήμονος ανήκουν οι Σκήτες Βογορόδιτσα, Παλαιομονάστηρο, Χρωμίτσα και Νεα Θηβαΐδα. 

Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΩΝΣΤΑΜΟΝΙΤΟΥ
 Κατά την παράδοση η Μονή αυτή κτίσθηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο και τιμάται στον Πρωτομάρτυρα Άγιο Στέφανο. Ωστόσο ιστορικά στοιχεία σώζονται από τον 11ο αιώνα.

Στη Μονή Κωνσταμονίτου φυλάσσονται η εικόνα της Παναγίας Οδηγητρίας του 12ου αιώνα, δώρο της Άννας της Φιλανθρωπινής, η εικόνα της Παναγίας «Αντιφωνήτριας» και η εικόνα του αγίου Στεφάνου του 8ου αιώνα.

Στη βιβλιοθήκη σώζονται 110 χειρόγραφα χρονολογούμενα από τον 12ο έως τον 18ο αιώνα. Στο σκευοφυλάκιο φυλάσσεται τεμάχιο από τη χλαμύδα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
-----------------
Η Ιστορία του Αγίου Όρους κατά τη Βυζαντινή περίοδο
Η χερσόνησος του Άθω είχε ερημωθεί κατά την ύστερη αρχαιότητα και έμεινε ακατοίκητη όλο τον 7ο και τον 8ο αιώνα.

Ούτε βοσκοί, φαίνεται, να είχαν εγκατασταθεί σ' αυτήν, προφανώς λόγω του μεγάλου μήκους και της απόστασης που τη χωρίζει από τις κατοικημένες περιοχές.

Πλησιέστερη οχυρωμένη πόλη ήταν η Ιερισσός, που δοκίμαζε κι αυτή δημογραφικά προβλήματα, εφόσον δέχθηκε τον 10ο αιώνα ξένους εποίκους.

Οι πρώτοι ερημίτες εγκαταστάθηκαν στο Όρος γύρω στο 800. Oι τοπικές παραδόσεις που αναφέρονται σε μοναστήρια τα οποία ιδρύθηκαν σε παλιότερες εποχές (ως και τον 4ο αιώνα) δεν έχουν ιστορική βάση.

Εμφανίζονται κυρίως τον 16ο αιώνα, και οφείλονται σε μοναχούς, που νόμιζαν πως έτσι δόξαζαν τη μονή μετανοίας τους, σε μια εποχή που η πτώση του μορφωτικού επιπέδου λιγόστευε τις πιθανότητες ελέγχου.

Ο αριθμός των ασκητών φαίνεται πως αυξήθηκε αρκετά γρήγορα. Σύμφωνα με τον ιστορικό Γενέσιο, που έγραφε τον 10ο αιώνα, μοναχοί από τον Άθω, και από άλλα μεγάλα μοναστικά κέντρα της αυτοκρατορίας, ήλθαν το 843 στην Κωνσταντινούπολη για να εορτάσουν την αποκατάσταση της λατρείας των εικόνων.

Άρα υπήρχε ήδη εκεί ένα μοναστικό κέντρο αρκετά σημαντικό και γνωστό ώστε να συμμετέχει με επίσημη αντιπροσωπεία σε σημαντικές εκδηλώσεις της εκκλησίας.

Τον 9ο αιώνα έζησαν και οι αρχαιότεροι αθωνίτες άγιοι που μας είναι γνωστοί, όπως ο αυστηρός ασκητής Πέτρος ο Αθωνίτης και ο άγιος Ευθύμιος ο νέος. Ο τελευταίος προερχόταν από τη μεγάλη μοναστική κοινότητα του Βιθυνικού Ολύμπου. 

Η μετακίνησή του μαρτυρεί πως ο Άθως είχε ήδη αποκτήσει σημαντική φήμη, ακόμη και στα άλλα μεγάλα και παλαιά μοναστικά κέντρα της αυτοκρατορίας.

Στον Άθω αποσύρονταν κυρίως ερημίτες και ασκητές, που ζούσαν ολομόναχοι ή σε μικρές ομάδες. Προέρχονταν κυρίως από τις γειτονικές περιοχές, από τη Θεσσαλονίκη ως την Καβάλα.

Με τη σκληρή άσκηση αντιστέκονταν στους πειρασμούς του σώματος. Εξαντλητική νηστεία, κακουχίες στη ζέστη και στο κρύο, συνεχής προσευχή. 

Ορισμένοι μοναχοί έβλεπαν και οράματα, ενίοτε προφητικά.Και φυσικά οι Αθωνίτες συγκέντρωσαν τον θαυμασμό όλων των κατοίκων της Χαλκιδικής. Ζούσαν σε απόλυτη ησυχία, κοντά στη φύση με ελάχιστες παρεμβάσεις και ελάχιστες απαιτήσεις.

Αντιστέκονταν επίσης και στην εισαγωγή του οργανωμένου μοναχισμού. Τα πρώτα κοινόβια ιδρύθηκαν, ενίοτε από τέως Αθωνίτες, έξω από το Όρος, στη Χαλκιδική, κοντά σε κατοικημένες περιοχές.

Η αντιπάθεια των πρώιμων Αθωνιτών για το κοινοβιακό σύστημα φαίνεται και από το ότι στον βίο του Πέτρου του Αθωνίτη, η προπαγάνδα για τον κοινοβιακό μοναχισμό αποδίδεται στον ίδιο τον διάβολο.

Και η απόπειρα εισαγωγής στο Όρος του στουδιτικού κοινοβίου από τον άγιο Βλάσιο τον εξ Αμορίου γύρω στο έτος 900 απέτυχε. Το πρώτο γνωστό προνόμιο των Αθωνιτών ανάγεται στο έτος 883.

Παραχωρήθηκε από τον αυτοκράτορα Βασίλειο Α΄ και αποσκοπούσε να προστατεύσει τους Αθωνίτες και το κοινόβιο του Κολοβού στην Ιερισσό από τους κρατικούς υπαλλήλους.

Και από τους χωρικούς συμπεριλαμβανομένων και των βοσκών, στους οποίους απαγορεύτηκε να φέρουν τα ποίμνιά τους στη χερσόνησο.

Ο αυτοκράτορας ενδιαφέρθηκε να προστατεύσει την ησυχία των μοναχών, που διατηρούσαν στενές σχέσεις μεταξύ τους και με αυτούς που ζούσαν έξω από το Όρος.

Το 908 όμως, οι Αθωνίτες αναγκάσθηκαν να ζητήσουν την προστασία του αυτοκράτορα Λέοντα ΣΤ΄ επειδή οι μοναχοί του Κολοβού διεκδικούσαν και τη μοναστική χερσόνησο.

Πρώτη φορά γύρω στο 941-942, ο Ρωμανός Α΄ Λακαπηνός παραχώρησε μια ετήσια επιχορήγηση ενός χρυσού νομίσματος για κάθε αθωνίτη μοναχό.

Όπως αυτό γινόταν και στα άλλα μεγάλα μοναστικά κέντρα της αυτοκρατορίας, στον Όλυμπο της Βιθυνίας, στο όρος του Κυμινά και στο όρος του Λάτρου.

Με τον τρόπο αυτό, οι μοναχοί έμπαιναν στην αμειβόμενη υπηρεσία του κράτους και προσεύχονταν και για τον βασιλιά και για τον στρατό, κυρίως εν όψει εκστρατειών.

Στο μεταξύ το Όρος είχε αποκτήσει τους κύριους τοπικούς θεσμούς του και τους εσωτερικούς κανονισμούς λειτουργίας του. Ο Πρώτος, κυβερνήτης και εκπρόσωπος προς τα έξω της μοναστικής πολιτείας, μαρτυρείται ήδη το 908. Διοριζόταν, ως το 1312, από τον ίδιο τον αυτοκράτορα.

Εμφανίζονται και οι άλλοι αξιωματούχοι του Πρωτάτου στις Καρυές, όπως ο οικονόμος, ο εκκλησιάρχης (972) και ο επιτηρητής (1049). Μαρτυρούνται οι τρεις τακτικές συνάξεις (Χριστούγεννα, Πάσχα και Δεκαπενταύγουστο) στις Καρυές.

Στις οποίες οι εκπρόσωποι όλων των καθιδρυμάτων, μικρών και ακόμη πιο μικρών, συσκέπτονται και αποφασίζουν για τα κοινά. Τότε εμφανίζονται και τα πρώτα κάπως σημαντικότερα μοναστηράκια, όπως η Μονή του Κλήμεντος (που αργότερα θα καταληφθεί από τους Ίβηρες μοναχούς) και η Μονή Ξηροποτάμου.

Λίγο αργότερα πραγματοποιήθηκε μια μεγάλη αλλαγή με τον Αθανάσιο τον Αθωνίτη. Τραπεζούντιος, καθηγητής στην Κωνσταντινούπολη, πήγε στο Όρος ως ερημίτης πιθανότατα το 957.

Ακολούθησε τον φίλο του Νικηφόρο Φωκά στην εκστρατεία της Κρήτης το 960-961, και όταν κατελήφθη ο Χάνδακας, πήρε μέρος από τα λάφυρα για να ιδρύσει μια καινούργια Λαύρα, δηλαδή ένα μικρό κοινόβιο.

Όταν όμως ο Νικηφόρος Φωκάς έγινε αυτοκράτορας, η Λαύρα έγινε βασιλική μονή για 80 περίπου μοναχούς, και προικίσθηκε με πλουσιοπάροχες ετήσιες επιχορηγήσεις σε χρήμα και σε τρόφιμα, και με κτήματα απαλλαγμένα από τη φορολογία.

Η Μεγίστη Λαύρα, όπως ονομάσθηκε αμέσως, διέφερε ριζικά από όλα τα μέχρι τότε καθιδρύματα του Όρους και σε μια πρώτη φάση προκάλεσε την αντίδραση των παραδοσιακών ερημιτών.

Ένα μεγάλο, πολυάνθρωπο και πλούσιο κοινόβιο, με το μεγάλο του εργοτάξιο, με το ιδιόκτητο πλοίο του, τάρασσε την ησυχία και ήταν απόλυτα αντίθετο προς την ως τότε ζωή και τις συνήθειες των αναχωρητών,

Επειδή, κατ' αυτούς, μεταποιούσε το Όρος εις κόσμον.Με τον άγιο Παύλο τον Ξηροποταμινό επικεφαλής τους, διαμαρτυρήθηκαν στον αυτοκράτορα χωρίς αποτέλεσμα.

Όταν δολοφονήθηκε ο Φωκάς, πλησίασαν τον διάδοχο και αντίπαλό του Ιωάννη Τσιμισκή. Ο οποίος όμως ανέθεσε τη ρύθμιση της διαφοράς σε ένα σεβάσμιο Στουδίτη μοναχό, τον Ευθύμιο, που ήταν κοινοβιάτης.

Ο Ευθύμιος συνέταξε και ο αυτοκράτορας υπέγραψε το 972 τον περίφημο Τράγο, το πρώτο Τυπικό του Αγίου Όρους, στο οποίο αναγνωρίζονται οι ειδικές ανάγκες της Λαύρας και νομοθετείται ένα καθεστώς συνύπαρξης του παραδοσιακού αναχωρητικού και του νέου κοινοβιακού συστήματος.

Επίσης καθορίζονται οι εξουσίες του Πρώτου, ο οποίος έχει και την επίβλεψη των ποινών που επιβάλλουν οι ηγούμενοι και έχει αποφασιστική γνώμη για την αποδοχή ξένων μοναχών στο Όρος. Καθορίζονται οι εξουσίες των ηγουμένων, που είναι και πνευματικοί πατέρες των μοναχών.

Η κατ' ιδίαν άσκηση επιτρέπεται μόνο σε πεπειραμένους μοναχούς και απαιτείται μια κάποια πειθαρχία κι απ' αυτούς (π.χ. τους απαγορεύεται να περιπλανώνται). 

Καθορίζονται και περιορίζονται οι οικονομικές και κοινονικές σχέσεις ερημιτών και μοναχών, μοναχών και κοσμικών. Απαγορεύονται οι αγγαρείες και επιβάλλεται πειθαρχία στις σχέσεις μοναχών: όποιος είναι φίλερις, αποπέμπεται.

Περιορίζεται δραστικά η κατοχή βοοειδών από τις Μονές: μόνο η Μεγίστη Λαύρα, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των μοναχών, δικαιούται να έχει ένα ζευγάρι (για το ζύμωμα του Ψωμιού).

Καθορίζονται τα καθήκοντα του οικονόμου του Όρους. Όπως βλέπουμε το 972, η Λαύρα ήταν το μόνο μεγάλο κοινόβιο στο Όρος. Τότε θα είχε καμιά ογδονταριά μοναχούς. Αλλά αναπτυσσόταν γρήγορα. Τον 11ο αιώνα θα φθάσει τους επτακόσιους.

Το δεύτερο σημαντικό κοινόβιο ήταν η Μονή Ιβήρων, που ιδρύθηκε κι αυτή με αυτοκρατορική δωρεά. Αρχικά, μερικοί Ίβηρες (Γεωργιανοί) αριστοκράτες μόνασαν στη Λαύρα του Αθανασίου (περί το 963).

Το 978-979, ένας απ' αυτούς, ο Ιωάννης Τορνίκιος, συμπαραστάθηκε αποφασιστικά και με επιτυχία στον Βασίλειο Β΄ κατά την αντιμετώπιση της επανάστασης του Βάρδα Σκληρού, και επέστρεψε στο Όρος φορτωμένος με λεία πολέμου.

Ο ευγνώμων Βασίλειος Β΄ του παραχώρησε επίσης πολλά προνόμια, κτήματα, φοροαπαλαγές, επιχορηγήσεις και του επέτρεψε να ιδρύσει τη Μονή Ιβήρων, μεγάλο κοινόβιο, κι αυτό με δικό του πλοίο.

Οι διαμαρτυρίες των παραδοσιακών αγιορειτών έμειναν πάλι χωρίς αποτέλεσμα. Το τρίτο μεγάλο κοινόβιο, το Βατοπέδι, δημιουργήθηκε χάρη σε εσωτερική εξέλιξη και όχι από αυτοκρατορική δωρεά.

Ένα μικρό μοναστηράκι με αυτό το όνομα αναφέρεται για πρώτη φορά το 985. Φαίνεται πως είχε ιδρυθεί πρόσφατα από τον ηγούμενό του Νικόλαο, αριστοκράτη από την Αδριανούπολη.

Ένας άλλος Αδριανουπολίτης αριστοκράτης, ο ηγούμενος Αθανάσιος (1020-1048), πέτυχε τη μεγάλη αλλαγή. Στα χρόνια του το Βατοπέδι, με μερικές εκατοντάδες μοναχούς, ανέβηκε στην τρίτη θέση της αθωνικής ιεραρχίας, κι αυτό πριν να προσελκύσει την πρώτη του αυτοκρατορική δωρεά.

Στη συνέχεια, το κοινοβιακό σύστημα εξαπλώθηκε σημαντικά στο Όρος. Πολλά από τα παλιά ερημητήρια, καθώς προσέλκυαν περισσότερους μοναχούς υιοθετούσαν το πρότυπο του οργανωμένου μοναχισμού.

Οι ερημίτες και οι αναχωρητές παρέμειναν βέβαια, αλλά η εξουσία τους μειωνόταν. Το νέο καθεστώς επικυρώθηκε το 1045, όταν ο Κωνσταντίνος Θ΄ Μονομάχος εξέδωσε το δεύτερο Τυπικό της αθωνικής μοναστικής πολιτείας,

Για την οποία χρησιμοποιεί πια επίσημα το όνομα ΄Άγιον Όρος΄΄, το οποίο χρησιμοποιούνταν ανεπίσημα από το 985 και το οποίο θα επικρατήσει κατά τους επόμενους αιώνες.

Η επιρροή και η ακτινοβολία των αγιορειτών σε ολόκληρη την αυτοκρατορία, βασισμένη και στην αξιόλογη οικονομική ισχύ των μοναστηριών, ήταν τότε τεράστια.

Το Τυπικό του Μονομάχου όμως επιδίωξε να περιορίσει, ή μάλλον να ρυθμίσει τις οικονομικές δραστηριότητες των μοναστηριών:Απαγόρευσε στα πλοία να εμπορεύονται στην Κωνσταντινούπολη και τους επέτρεψε μόνο να πωλούν τα αγροτικά περισσεύματα σε μια ακτίνα που δεν ξεπερνά την Θεσσαλονίκη και την Αίνο.

Επανέρχεται το θέμα των ζώων που παραμένουν στο Όρος, ιδιαίτερα στη Λαύρα. Της επιτρέπουν όμως να έχει τέσσερα ζευγάρια για το ζύμωμα του ψωμιού των 700 μοναχών, ενώ το Βατοπέδι (που ήταν προφανώς επίσης πολυάριθμο) θα έχει μόνο ένα ζευγάρι.

Νέοι κανονισμοί για τη διαχείριση των κτημάτων του Πρωτάτου και για τη συμμετοχή των ηγουμένων και των συνοδών τους στις συνεδριάσεις των Καρυών. Αναγνωρίζεται ως ύψιστη δικαστική αρχή μέσα στο Όρος, οι συνάξεις των Καρυών υπό την προεδρία του Πρώτου.

Η γρήγορη και θεαματική άνοδος του κοινού των αθωνιτών μοναχών, που θα γίνει ακόμη θεαματικότερη κατά τους επόμενους αιώνες, δεν είναι απλό αποτέλεσμα αυτοκρατορικής εύνοιας – τέτοια εύνοια υπήρξε αναμφίβολα και για άλλες μοναστικές κοινότητες – αλλά οφείλεται και σε αντικειμενικούς παράγοντες.

Η χερσόνησος του Άθω, συγκρινόμενη προς τα άλλα ΄΄Άγια Όρη΄΄ της μεταβυζαντινής εποχής, παρουσίαζε το πλεονέκτημα ότι εξασφάλιζε για τους κατοίκους της άμεση πρόσβαση στη θάλασσα και στις επικοινωνίες  με τον κόσμο ολόκληρο, με τρόπο όμως που μπορούσε να ελεγχθεί εύκολα και αποτελεσματικά από τις μοναστικές αρχές.

Τα μοναστήρια του Αγίου Όρους, την εποχή ακριβώς που άρχισαν να αναπτύσσονται, μπόρεσαν να επωφεληθούν από τη γενική άνθιση των θαλάσσιων επικοινωνιών, που προαναγγέλλουν την αρχή του τέλους του μεσαίωνα.

Αυτό και εξηγεί τις προσπάθειες του αυτοκράτορα να περιορίσει τις εμπορικές δραστηριότητες των μοναστικών πλοίων. Από αυτή την άποψη ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός πως:

Το Όρος αναπτύχθηκε όταν, με την απώθηση των Αράβων από την Κρήτη και την ανακατάληψή της από τους βυζαντινούς, αποκαταστάθηκε μια σχετική ασφάλεια στις θάλασσες, κι έτσι πολλά μοναστήρια χτίσθηκαν στην παραλία.

Η ασφάλεια των θαλασσών θα διαταραχθεί τον 14ο αιώνα, αλλά για σύντομο χρονικό διάστημα και με μικρές πραγματικές επιπτώσεις.

Επιπλέον το Όρος δεν αντιμετώπισε ουσιαστικά σχεδόν ποτέ απειλή από ξηράς, δεδομένου ότι περιβαλλόταν από ορθόδοξους Χριστιανούς, που έτρεφαν βαθύτατο σεβασμό για τη μοναστική κοινότητα.

Αντίθετα, τα άλλα ΄΄Άγια Όρη΄΄ της Μικράς Ασίας βρέθηκαν εκτεθειμένα, μετά το 1071, στις επιθέσεις των Τούρκων και ερημώθηκαν επανειλημμένα.
Άλλωστε, από τη φύση της, μια μοναστική χερσόνησος μεγάλων διαστάσεων παρουσίαζε σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης. 

Ήταν φυσιολογικά αποκομμένη από κάθε κατοικημένο χώρο και το άβατον μπορούσε να ελεγχθεί εύκολα. Μόνο ημινομάδες βοσκοί μπορούσαν να παραβιάσουν το άβατον και αυτό συνέβη σπάνια. 

Στο εσωτερικό της μπορούσαν να αναπτυχθούν πολλά μοναστήρια και αναρίθμητα ερημητήρια χωρίς ποτέ να πλησιάσουν κοσμικούς συνοικισμούς, σαν κι αυτούς που περιέβαλλαν και περιόριζαν άλλες μοναστικές κοινότητες.
Προστατευμένο από ξηράς και ανοικτό προς τη θάλασσα, το Άγιο Όρος γρήγορα κατοικήθηκε από μοναχούς πολλών και διαφόρων εθνοτήτων και προελεύσεων.

Τον 10ο αιώνα αναφέρονται τα μοναστήρια των Ιβήρων, των Αμαλφηνών (από το Amalfi της Ιταλίας), του Χάλδου (από τον Ανατολικό Πόντο), του Παφλαγόνος, του Σικελού.

Το 1016 αναφέρεται ένα μοναστηράκι του Ρώσου, το 1033 ένα άλλο του Ζελιάνου, ο ιδρυτής του οποίου ήταν αναμφίβολα Σλάβος. Τα μεγάλα όμως καθιδρύματα, που συγκέντρωναν επίσημα μη βυζαντινούς μοναχούς, θα εμφανισθούν αργότερα. 

Το ρωσικό μοναστήρι φαίνεται πως δημιουργήθηκε πριν από το 1142. Η Μονή Χελανδαρίου θα παραχωρηθεί στους Σέρβους το 1198 και η Μονή Ζωγράφου στους Βούλγαρους τον 13ο αιώνα, μετά τη δημιουργία του δεύτερου βουλγαρικού κράτους.

Ενώ οι Μικρασιατικές μοναστικές κοινότητες εξαφανίζονταν η μία μετά την άλλη, το Όρος αποκτούσε όλο και πιο διορθόδοξο χαρακτήρα και απεριόριστο κύρος στη χριστιανική Ανατολή. Τα κοινόβια ανθούσαν, η έγγεια περιουσία τους αυξανόταν συνεχώς και ταυτόχρονα αυξανόταν η επιρροή τους, 

Ενώ η παράδοση των ασκητών ερημιτών εξακολούθησε να παραμένει ολοζώντανη και να προκαλεί τον αμέριστο θαυμασμό όλων των ορθοδόξων. Με την Τέταρτη Σταυροφορία, το Άγιον Όρος κατελήφθη πρόσκαιρα από τους Λατίνους, 

Οι οποίοι όμως γρήγορα αποχώρησαν, αφήνοντας στους μοναχούς, όπως και σε όλους τους Βυζαντινούς, πικρία και οργή. Οι σχέσεις των Αθωνιτών με την εκκλησία της Ρώμης θα είναι εις το εξής εχθρικές, 

Ιδιαίτερα μάλιστα όταν ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος θα προσπαθήσει, για λόγους εξωτερικής πολιτικής, να επιβάλει στην Ανατολή την Ένωση των Εκκλησιών που υπογράφηκε στη Λυών (1274).

Η εικόνα των Λατίνων χειροτέρεψε ακόμη περισσότερο όταν η Καταλανική κομπανία (1307-1309) εγκαταστάθηκε στην Ανατολική Μακεδονία και λεηλάτησε τα μοναστήρια και τις περιουσίες τους.

Η κρίση όμως πέρασε και οι μοναστηριακές περιουσίες γνώρισαν στη συνέχεια αξιοσημείωτη αύξηση, χάρη σε δωρεές που η αδύναμη κεντρική διοίκηση και οι ευσεβείς ιδιώτες δεν μπορούσαν να αρνηθούν.

Αυτά συμπίπτουν με μια σημαντική δημογραφική και οικονομική άνθιση στη Μακεδονία, που χαρακτηρίζει το πρώτο μισό του 14ου αιώνα.Στη συνέχεια τα πράγματα χάλασαν. 

Πρώτα ήλθαν οι πειρατικές επιδρομές των εμιράτων του Aydin και του Menteshe από τη Δυτική Μικρά Ασία που προκάλεσαν καταστροφές και μια κάποια φυγή προς τα Δυτικά των μοναχών που αναζητούσαν ασφάλεια.

Κατόπιν ήλθε ο εμφύλιος πόλεμος των ετών 1341-1347, κατά τη διάρκεια του οποίου η Μακεδονία και η Θράκη ερημώθηκαν σημαντικά από τους Τούρκους, συμμάχους κυρίως του Ιωάννη Κατακουζηνού. Κατόπιν ήλθαν οι Σέρβοι με τον Στέφανο Δουσάν, που κατέλαβε τις Σέρρες το1345 και στέφθηκε αυτοκράτορας. 

Η κεντρική διοίκηση του Όρους πέρασε στους Σέρβους, που μοίρασαν απλόχερα την έγγεια περιουσία του Πρωτάτου, προκάλεσαν όμως την αντίδραση των Βυζαντινών και ιδιαίτερα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Με μια σύντομη διακοπή, η Σερβοκρατία στο Όρος κράτησε ως το 1371.

Η επάνοδος των Βυζαντινών στην Ανατολική Μακεδονία ήταν βραχυχρόνια, και συνδυάστηκε με μια απόπειρα του κράτους να αποσπάσει μέρος από τα εισοδήματα των μονών για να δημιουργήσει στρατό εναντίον των Τούρκων.

Τα μέτρα αυτά δεν σταμάτησαν την ασυγκράτητη εξάπλωση των Οθωμανών, που πήραν τις Σέρρες το 1383 και αμέσως κατόπιν το Άγιον Όρος. Οι Αγιορείτες όμως αντιμετώπισαν την οθωμανική εξάπλωση στην Ευρώπη με προνοητικότητα και σύνεση. 

Διδαγμένοι από τα παθήματα των μοναστηριών της Μικράς Ασίας, που είχαν ουσιαστικά διαλυθεί τον 14ο αιώνα, και από όσα οι ίδιοι υπέφεραν από: Τις ναυτικές επιδρομές των τουρκικών εμιράτων, πλησίασαν τον Οθωμανό σουλτάνο.

Πριν ο ίδιος περάσει στην Ευρώπη, και εξασφάλισαν την προστασία των μονών και των περιουσιών τους. Έτσι δεν βλάφτηκαν κατά την οθωμανική κατάκτηση. 

Αντίθετα, κατόρθωσαν να μεγαλώσουν την περιουσία τους. Επειδή ήσαν ιδρύματα εξασφαλισμένα από τους Τούρκους, χρησιμοποιήθηκαν επίσης ως ασφαλή θησαυροφυλάκια από πλουσίους, που εναπέθεταν εκεί τους θησαυρούς τους για φύλαξη. Δέχονταν επίσης πολλές δωρεές.

Τέλος, την εποχή αυτή αναπτύχθηκε ο θεσμός των αδελφάτων: το μοναστήρι εισέπραττε από έναν κοσμικό 100 υπέρπυρα νομίσματα ή ένα κτήμα, και σε αντάλλαγμα του εγγυόταν για την υπόλοιπη ζωή του μια ετήσια επιχορήγηση εις είδος (ορισμένες ποσότητες σιταριού, λαδιού, κρασιού, τυριού και οσπρίων. Οι οποίες αντιστοιχούσαν στη μερίδα ενός αδελφού της μονής). 

Ακόμη κι αν αυτός παρέμενε κοσμικός και δεν ερχόταν ποτέ στο μοναστήρι. Εκμεταλλευόμενα την αξιοπιστία τους, τα μοναστήρια είχαν ένα επικερδή τρόπο για να διαθέτουν (υπό μορφή μιας ΄΄σύνταξης΄΄ εις είδος) το περίσσευμα της αγροτικής τους παραγωγής. 

Το σύστημα των αδελφάτων δείχνει καθαρά πόσο η ιδιορρυθμία είχε κερδίσει έδαφος στο Όρος. Ακόμη και μέσα στα κοινόβια παρουσιάζεται η δυνατότητα για ορισμένους μοναχούς να έχουν περιουσία ή και να διατηρούν την περιουσία τους, καθώς επίσης και να γευματίζουν χωριστά μέσα στο διαμέρισμά τους.

Αυτά βέβαια βασίζονται στο υπόδειγμα διαβίωσης των ερημιτών που εξαρτιόνταν από τα μεγάλα μοναστήρια και φυσικά έπαιρναν χωριστά τα τρόφιμά τους, και ανάγονται στον προκοινοβιακό μοναχισμό, στην πανάρχαια αυτή παράδοση του Άθω.

Τον 14ο και 15ο αιώνα όμως, μετά την επικράτηση του κοινοβιακού συστήματος, η ιδιορρυθμία μέσα στα κοινόβια αποτελούσε μεγάλη καινοτομία.

Με τον 14ο αιώνα, ουσιώδεις αλλαγές πραγματοποιούνται στο Άγιον Όρος. Πρώτα στον διοικητικό τομέα. Το 1312 για πρώτη φορά νομοθετείται πως ο Πρώτος του Όρους θα έπρεπε να πάρει τη ΄΄σφραγίδα΄΄ (δηλαδή την επικύρωση της εκλογής του) από τον Πατριάρχη.

Με άλλα λόγια, η πνευματική εξουσία του Πατριάρχη, που και παλιότερα αναζητιόταν από τους Αθωνίτες όταν εμφανίζονταν προβλήματα, επισημοποιήθηκε.

Αυτό βέβαια δεν σήμαινε πως τα άλλα προνόμια του Αγίου Όρους, και ιδιαίτερα η εξάρτησή του από τον ίδιο τον αυτοκράτορα καταργήθηκαν. Κάθε άλλο. 

Απλώς ο Πατριάρχης απέκτησε μια καινούργια εξουσία, που θα του επιτρέψει αργότερα, όταν το Όρος θα βρεθεί υπό μη βυζαντινή κατοχή, και ιδιαίτερα την εποχή της Σερβοκρατίας, να ασκήσει πιέσεις στις αρχές της μοναστικής κοινότητας. 

Από την άλλη πλευρά, πολλά νέα μοναστήρια ιδρύθηκαν και η χερσόνησος απέκτησε έντονα διορθόδοξο και κοσμοπολίτικο χαρακτήρα. 

Οι Μονές Παντοκράτορος, Κασταμονίτου, Γρηγορίου, Σίμωνος Πέτρας, Διονυσίου, Αγίου Παύλου, Κουτλουμουσίου ιδρύθηκαν ή επανιδρύθηκαν στο δεύτερο μισό του 14ου ή στις αρχές του 15ου αιώνα, όχι όμως με δωρεές των αυτοκρατόρων του Βυζαντίου, αλλά με δωρεές τοπικών αρχόντων ή ξένων ηγεμόνων.

Η θέση του Αγίου Όρους στη διεθνή κοινότητα των ορθοδόξων ήταν αξιοζήλευτη. Ολοκάθαρα υποστηριζόταν πως κάθε ηγεμόνας είχε υποχρέωση να χρηματοδοτήσει μια αγιορείτικη μονή για να εξασφαλίσει ωφελήματα για την ψυχή του.

Αλλά και ένα μοναστήρι ανοιχτό για τους κατοίκους της επικράτειάς του. Το Άγιον Όρος έχει πλέον καθαρά διορθόδοξο χαρακτήρα, που αναγνωρίζεται και στο πολιτικό επίπεδο.

Επιπλέον, μερικοί τουλάχιστον από τους νέους αυτούς κατοίκους του Όρους, αντιμετωπίζουν με δυσκολία την παραδοσιακή διαβίωση, και προωθούν την αναθεώρηση των αυστηρών κανόνων του 10ου και του 11ου αιώνα.

Όπως είναι φυσικό, ο αριθμός των μη ελληνοφώνων μοναχών αυξάνεται θεαματικά, ιδίως μετά την οθωμανική κατάκτηση. Αυτή επήλθε σε δύο φάσεις.

Η πρώτη τουρκοκρατία, που άρχισε το 1383, τελείωσε όταν το 1402 ο σουλτάνος Βαγιαζίτ Α΄ συνετρίβη στην Άγκυρα από τον Ταμερλάνο. Τον επόμενο χρόνο ο γιός και διάδοχός του Σουλεϊμάν υπέγραψε συνθήκες με τους Βυζαντινούς, στους οποίους επέστρεψε την περιοχή της Θεσσαλονίκης μαζί με το Άγιον Όρος.

Η αυτοκρατορία προσπάθησε με τη σειρά της να ενισχύσει τα μοναστήρια και, διατηρώντας το οθωμανικό φορολογικό καθεστώς, τους έκανε μερικές νέες αλλά μικρές, πιά, παραχωρήσεις κτημάτων και εισοδημάτων.

Στο μεταξύ όμως είχαν παρουσιασθεί προβλήματα στις σχέσεις μεταξύ των Αθωνιτών. Τα παλιά τυπικά δεν εφαρόζονταν πια στα πράγματα κι αυτό δημιουργούσε αντιδικίες.

Μια απόπειρα συμβιβασμού απέτυχε και έτσι ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος παρενέβη με το χρυσόβουλλο τυπικό που εξέδωσε τον Ιούνιο του 1406, το οποίο βασίζεται στην πρακτική που είχε κατά παράδοση επικρατήσει στη Λαύρα.

Ασχολείται κυρίως με την εσωτερική οργάνωση των μοναστηριών, και προσπαθεί να περιορίσει τις υπερβολές στην καταπάτηση των κανόνων του κοινοβίου. 

Ιδιαίτερα στρέφεται εναντίον της διατήρησης προσωπικής περιουσίας από τους μοναχούς. Το βυζαντινό καθεστώς δεν επέζησε για πολύ, καθώς η πίεση των Οθωμανών εντεινόταν. 

Γρήγορα το Όρος απομονώθηκε από τη Θεσσαλονίκη.Και, τελικά, το 1424, αντιπροσωπεία μοναχών, με τη σύμφωνη γνώμη του δεσπότη Ανδρονίκου Παλαιολόγου προσκύνησε τον σουλτάνο Μουράτ στην Ανδριανούπολη.

Έτσι άρχισε η δεύτερη τουρκοκρατία του Όρους. Οι σχέσεις με την Κωνσταντινούπολη παρέμειναν όμως ζωντανές, όσο αυτή παρέμενε Βυζαντινή.

Όταν προετοιμαζόταν η σύνοδος της Φλωρεντίας, ο αυτοκράτορας έστειλε στο Όρος αποστολή για να δανεισθεί βιβλία που δεν βρίσκονταν πια στην Κωνσταντινούπολη και αντιπροσωπεία Αθωνιτών έλαβε τελικά μέρος στη βυζαντινή αποστολή στην Ιταλία.

Τη δύσκολη αυτή εποχή, στον Άθω, κέντρο πανορθόδοξο, δοκιμάζονται οι νέες ιδέες και οι νέες ιδεολογίες. Υπερασπιστές της Ανατολικής παράδοσης, οι Αγιορείτες γνώρισαν πολλά ρεύματα, τελικά όμως υιοθέτησαν τον Ησυχασμό, μια θεωρία που δίχαζε την Βυζαντινή κοινωνία κατά τον 14ο αιώνα.

Η μυστικιστική αυτή πρακτική, που ξαναήλθε στην επιφάνεια χάρη στον μοναχό Γρηγόριο Σιναϊτη, επιζητούσε την άμεση επαφή του πιστού με το θείο δια της προσευχής και ορισμένων ασκήσεων.

Η επαφή αυτή διαπιστωνόταν με την εμφάνιση θείου φωτός, παρόμοιου με εκείνο που οι μαθητές είδαν στο Όρος Θαβώρ.  Ορισμένοι δέχθηκαν τον Ησυχασμό με φανατισμό, άλλοι αντέδρασαν βίαια, εξαιτίας κυρίως απλοϊκών υπερβολών, στις οποίες προέβαιναν μερικοί ζηλωτές.

Ο Ησυχασμός στατολογούσε τους οπαδούς του στη Ανατολή και τους αντιπαρέτασσε σε οτιδήποτε προερχόταν από τη Δύση. Υποστηρίχθηκε κι από τους Βυζαντινούς αριστοκράτες και τελικά επικράτησε σε τρεις συνόδους (1341, 1347, 1351).

Ο Γρηγόριος Παλαμάς, παλιός αγιορείτης, αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης και υπερασπιστής του Ησυχασμού ανακηρύχθηκε άγιος, όπως και πολλοί άλλοι ηγέτες των ησυχαστών (ο Γερμανός ο Αγιορείτης, ο Σάββας, ο Μακάριος Μακρής).

Στη συγκυρία αυτή, το Όρος απόκτησε μαχητικό χαρακτήρα υπέρ της ορθόδοξης πίστης και ταυτόχρονα ανυπολόγιστη ακτινοβολία.

Μολονότι τουρκοκρατούμενο, το Όρος εξακολουθούσε να αποτελεί το μεγαλύτερο πνευματικό κέντρο της ορθοδοξίας, η οποία κι αυτή τουρκοκρατούνταν πια στο μεγαλύτερο μέρος της.
------------------------
Το άβατο του Αγίου Όρους:
Από πού πηγάζει και ποιες είναι οι γυναίκες όπου το παραβίασαν
Το Άγιο Όρος, περιοχή - σύμβολο του αναχωρητισμού, ήταν ήδη από την περίοδο που δημιουργήθηκε οργανωμένος μοναχισμός (ίδρυση το 963 από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη της Μεγίστης Λαύρας) – το άβατο σε γυναίκες και παιδιά.

«Η είσοδος γυναικών απαγορεύεται ρητά στο πρώτο τυπικό του Αγίου, όπως και αγενείων παίδων και θηλυκών ζώων (συντάχθηκε το έτος 969)» αναφέρεται σχετικά.

Το άβατο περιφρουρήθηκε πλήρως με αυτοκρατορικά διατάγματα του Ιωάννη Τσιμισκή, του Κωνσταντίνου Θ' Μονομάχου και του Μανουήλ Παλαιολόγου, αλλά και με πατριαρχικά έγγραφα και σιγίλλια.

«Συχνά οι πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως, στην πνευματική δικαιοδοσία των οποίων υπάγεται το Άγιον Όρος, εξαπόστελλαν αυστηρά γράμματα, όποτε τύχαινε παραβίαση του αβάτου από γυναίκες» σημειώνεται.

Η φύση και οι λόγοι του αβάτου
Γενικά μιλώντας, το άβατο για τις γυναίκες στα ανδρικά μοναστήρια και για τους άνδρες στα γυναικεία ήταν γενικός κανόνας (με πολύ λίγες εξαιρέσεις, υπό περιοριστικούς όρους), που προβλεπόταν από όλα τα μοναστηριακά τυπικά, εφόσον ασκητική ζωή σημαίνει εγκατάλειψη των εγκοσμίων.

Ωστόσο, πέραν αυτού, ένας από τους λόγους της θέσπισης του αβάτου στο Άγιον Όρος, είναι η αφιέρωσή του στην Παναγία: Το Άγιο Όρος θεωρείται κήπος και περιβόλι της Θεοτόκου, και ως εκ τούτου τιμάται ως έφορος και ηγουμένη του- και δεν χωρά άλλη γυναίκα.

Μάλιστα, υπάρχουν αγιορείτικες παραδόσεις περί επεμβάσεων της ίδιας της Παναγίας για να απομακρυνθούν γυναίκες που παραβιάζουν το Άβατο. Στον Καταστατικό Χάρτη του Αγίου Όρους αναφέρεται σχετικά: 

«Η εις την χερσόνησον του Αγίου Όρους είσοδος των θηλέων κατά τα ανέκαθεν κρατούντα απαγορεύεται». (Άρθρο 186 Καταστατικού Χάρτη Αγίου Όρους, 10-5-1924), καθώς και ότι:

«Η παράβασις του άρθρου 186 του Καταστατικού Χάρτου επισύρει την ποινήν φυλακίσεως δύο μηνών μέχρις ενός έτους, μη εξαγοραζομένης» (Άρθρο 43β Νομ. Διατ. 10-9-1926. ΦΕΚ 182/20-7-1953).

Σημειώνεται ότι άρση/ κατάργησή του είχε ζητηθεί με ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, ενώ τον γύρο του ελληνικού διαδικτύου είχαν κάνει το 2014 και δημοσιεύματα περί φερόμενης συμφωνίας για κατάργησή του στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών στο Πουσάν της Νότιας Κορέας (αν και αυτό αμφισβητείται).

Η αντιπαράθεση σχετικά με το άβατο κατά καιρούς έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη, με τους πολεμίους να κάνουν λόγο για υποτίμηση των γυναικών- κατάλοιπο του Μεσαίωνα, και τους υπερμάχους να αναφέρουν ότι κάτι τέτοιο θα έθετε υπό αμφισβήτηση την ίδια τη φύση του Αγίου όρους.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, υπάρχουν γυναικεία μοναστήρια που ακολουθούν την αγιορείτικη παράδοση, όπως η Μονή Ευαγγελισμού στην Ορμύλια Χαλκιδικής, η Μονή Τιμίου Προδρόμου στο Ακριτοχώρι του Νομού Σερρών και άλλα, τα οποία οι γυναίκες έχουν τη δυνατότητα να επισκέπτονται.

Παραβιάσεις
Βεβαίως, η ύπαρξη του αβάτου δεν σημαίνει ότι κατά καιρούς δεν έχει παραβιαστεί.

Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχουν αναφορές για εισόδους γυναικών στην περιοχή από πριν την καθιέρωση/ εδραίωση της μοναστικής πολιτείας (αν και το Άγιο Όρος ήταν από πριν χώρος μοναχισμού/ αναχωρητισμού).

Με μαζική είσοδο γυναικών τον 7ο και 8ο αιώνα (είσοδος Ρηγχίνων και Σαγουδάτων νομάδων με τις γυναίκες τους που μετά μετοικίστηκαν στην Πελοπόννησο από τον Αλέξιο Κομνηνό).

Ενώ υποτίθεται πως το 382 μ.Χ το είχε επισκεφθεί η κόρη του Μ. Θεοδοσίου Πλακιδία, που έφτασε στην περιοχή της Μονής Βατοπεδίου αλλά έφυγε όταν άκουσε τη φωνή της Παναγίας.

Η πρώτη «επίσημη» παραβίαση του αβάτου έγινε το 1346 από τη σύζυγο του Σέρβου ηγεμόνα Στεφάνου Δουσάν, Ελένη, χωρίς όμως να μπει στη σερβική μονή Χιλανδαρίου.

Ακόμη, σύμφωνα με πληροφορίες μετά την Άλωση (1453) μετέβη στο Άγιο Όρος η μητέρα του Μωάμεθ του Πορθητή, Μάρω, κόρη του Σέρβου βασιλιά Γεωργίου, κτήτορα του καθολικού της Μονής Αγίου Παύλου.

Δια να προσφέρει σ' αυτό τα Τίμια Δώρα των τριών Μάγων, επενέβη όμως και πάλι η Παναγία και την εμπόδισε με υπερφυσικό τρόπο, με αποτέλεσμα να παραδώσει τα δώρα στους μοναχούς.

Παραβίαση έγινε επίσης το 1850, όταν ο Βρετανός πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη Στράτφορντ Κάνιγκ πήρε μαζί του τη σύζυγό του στην επίσκεψή του στο Άγιο Όρος.

Ο πατριάρχης Άνθιμος, σε μεταγενέστερη επιστολή του επεσήμαινε ότι κατανοούνται οι λόγοι της εξαίρεσης, συνιστώντας ωστόσο αυστηρά να μην επαναληφθεί.

Κατά την περίοδο του απελευθερωτικού αγώνα, «περί τας πεντακισχιλίας ψυχάς γυναικοπαίδων» ζήτησαν άσυλο στο Άγιο Όρος, λόγω της καταδίωξης από τον Τούρκο πασά Αβδουλαμπούτ, ωστόσο αυτός τις καταδίωξε και μέσα στο όρος, κατασφάζοντάς τες.

Επίσης, το 1854, στον ξεσηκωμό του Τσάμη Καρατάσου, γυναικόπαιδα από την Ιερισσό μπήκαν στο Άγιον Όρος αναζητώντας προστασία.

Ωστόσο, πέραν αυτών των περιστατικών, που έγιναν για προστασία, παραβιάσεις έχουν σημειωθεί και στα νεότερα χρόνια, με Ρωσίδες που έφταναν νύχτα με ρωσικά πλοία στην αποβάθρα της Μονής Αγίου Παντελεήμονα και από εκεί περνούσαν στο μοναστήρι.

Καθώς και άλλων παραβιάσεων με συνεργασία Ρώσων μοναχών. Ακόμη, το 1882 κατέφθασε στο Άγιο Όρος η μεγάλη δούκισσα Αλεξάνδρα Πετρόβνα, ωστόσο εν τέλει σεβάστηκε το άβατο.

«Το 1942 παραβίασε το άβατο η σύζυγος του λαϊκού γραμματέα της μονής Σίμωνος Πέτρας και στις 22 του ίδιου μήνα και χρόνου η αρραβωνιαστικιά υπαλλήλου μαγαζιού της Δάφνης κ.ά. γυναίκες, όλες στο επίνειο των Καρυών.

Η Ιερά Κοινότητα όμως δεν επέτρεψε να γίνει καθεστώς και προέβη σε άμεση απέλασή τους...Το θέρος του 1944, μπήκαν από την Ιερισσό γυναικόπαιδα στο Άγιον Όρος (Μονή Εσφιγμένου) ζητώντας προστασία.

Στους εκπροσώπους που έστειλε η Ιερά Κοινότητα, για να δουν τι συμβαίνει, "οι οικογένειες δήλωσαν ότι κατέφυγαν στο Άγιον Όρος, γιατί κινδύνευε η ζωή τους και ότι θα αποχωρήσουν με την πρώτη ευκαιρία.

Η.Ι.Μ. Εσφιγμένου προθυμοποιήθηκε να τους συμπαρασταθεί και προσφέρθηκε να τους μεταφέρει στην Ιερισσό με βενζινόπλοιο» αναφέρεται σχετικά στο δημοσίευμα, όπου επίσης σημειώνεται ότι:

Στις 16 Οκτωβρίου 1948 επιτέθηκε στις Καρυές τμήμα της VI Μεραρχίας του ΔΣΕ, που την αποτελούσαν 400 άνδρες και γυναίκες ένοπλες, για να προμηθευθούν τρόφιμα.

Σε άλλες περιπτώσεις, όπως αναφέρεται στο Pontos News, έχει αναφερθεί το 1930 παραβίαση από την εκλεγείσα το 1930 Μις Ευρώπη Αλίκη Διπλαράκου, η οποία επιβαίνουσα φιλοξενούμενη σε θαλαμηγό εφοπλιστή, έπιασε σε αγιορείτικο λιμάνι με τη βοήθεια μοναχού.

Ακόμη η Γαλλίδα δημοσιογράφος Μαρίζ Σουαζί είχε ισχυριστεί πως το 1929 είχε μπει στο Άγιο Όρος ντυμένη ανδρικά και έμεινε ένα μήνα, εμπειρία την οποία περιέγραψε σε βιβλίο, αλλά και της Μαρίας Ποιμενίδου, το 1953.

Όπου, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Εμπρός», είχε μπει ντυμένη ανδρικά και παρέμεινε τρεις ημέρες, επισκεπτόμενη τις περισσότερες μονές. 

Γενικά μιλώντας, σε περιπτώσεις παραβίασης του αβάτου από γυναίκες που έφταναν με ταχύπλοα, συλλαμβάνονταν και δικάζονταν στη Θεσσαλονίκη.

                      Κατάλογος πολιτικών διοικητών Αγίου Όρους 
Διορισμένος πολιτικός διοικητής (Γέννηση-Θάνατος) 
Διάρκεια θητείας 

Νικόλαος Π. Μπατεστάτος (18....1927) Δεκέμβριος 1926 - 10 Ιουνίου 1927 Πέθανε εν ενεργεία. 


ΝικόλαοςΛέλης 15 Ιουν.1927 - 26 Φεβρ. 1929 Υπηρεσιακός ως το 192....

Ζήσης Χατζηβασιλείου8 Ιαν. 1930 - Νοεμ. 1931

Ιωάννης Κοκοτάκης 1931

Ιωάννης Πετρίδης 1 Δεκ. 1931 - 2 Απρ. 1932

Νικόλαος Δάμτσας 24 Μαΐου 1932 - 20 Απρ. 1933

Αλέξανδρος Τσορμπατζής 9 Μαΐου 1933 - 24 Αυγ. 1933

Περικλής Νούλης 24 Αυγ. 1933 - 15 Μαΐου 1937

Κωνσταντίνος Βαλτής 20 Μαΐου 1937 - 26 Ιουν.1937

Γ. Παρασκευόπουλος Ιούλιος 1937 Υπηρεσιακός

Ανδρέας Πανουργιάς 11 Ιουλ. 1937 - 8 Δεκ. 1938

Αριστείδης Φωκάς 8 Δεκ. 1938 - 6 Μαρτ. 1941

Βασίλειος Κορφιωτάκης (1899 - 1983) - 9 Ιουλ. 1941-26 Ιαν. 1944 

Δημήτριος Παπαδημητρίου 17 Μαρτ. 1945 - Νοεμ. 1947

Ρένος Πύργος Ιαν. 1948 - 1948

Παναγιώτης Ι. Παναγιωτάκος(1911-1966)-16 Σεπτ.1948-15 Ιουν 1950

Κωνσταντίνος Παπακυριακού 15 Ιουν. 1950 Δεν ανέλαβε καθήκοντα

Νικόλαος Κουράσης(1910-1983)-Αύγουστος 1950 - Δεκ. 1951
Χρημάτισε και Νομάρχης.

Κωνσταντίνος Σπ. Κωνσταντόπουλος(1905....)1951 - 1964

Εμμανουήλ Θ. Ρούνης Ιούλ. 1964 - 1967

Σταύρος Παπαδάτος του Ιωσήφ 14 Αυγ. 1967- Αύγ. 1971

Κωνσταντίνος Καραδημητρόπουλος Αύγ. 1971-15 Σεπτ. 1973

Δημήτριος Κρεκούκιας 28 Σεπτ. 1973 - Μάιος 1975

Δημήτριος Τσάμης Ιούνιος 1975 - Σεπτ. 1981

Βασίλειος Ψευτόγκας Σεπτ. 1981 - Νοέμ. 1982

Βασίλης Στογιάννος (1939-1985) Μάιος 1983-18Ιουλ. 1985 
Πέθανε εν ενεργεία 

Απόστολος Γλαβίνας Ιούλιος 1985 - 198....

Κωνσταντίνος Λούλης (1955-) 1989 - 1991

Νικόλαος - Ιωάννης Παπαδημητρίου Δούκας (1949-) 1991-1993[4] Νομάρχης Χαλκιδικής (1978-79) και Πιερίας (1979-81) 

Γεώργιος Μαρτζέλος (1948-) Μάιος 1994-Οκτ.1996
Θεολόγος και συγγραφέας.

Σταύρος Ψυχάρης (1945-) 1996-2001 Εκδότης.

Αρίστος Κασμίρογλου (1944-)2001-2004 Νομικός-Υπηρεσιακός Πολιτικός Διοικητής 

ΓιώργοςΔαλακούρας(1938-)2004-2010 Εφοπλιστής, 
βουλευτής και ευρωβουλευτής. 

Αρίστος Κασμίρογλου (1944-) 2010-2018 Νομικός-Δεύτερη φορά

Κωνσταντίνος Δήμτσας 2018 - σήμερα Δημοσιογράφος 

Π. ΒΟΙΩΤΟΣ 

Δεν υπάρχουν σχόλια: