ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ 24ης ΙΟΥΛΙΟΥ 1974

 

24 Ιουλίου 1974: Τα γεγονότα και η πτώση της δικτατορίας – Ποιοί έφεραν τον Καραμανλή. ΠΡΙΝ 43 ΧΡΟΝΙΑ, σαν σήμερα, το 1974 φθάνει στην Αθήνα  από το Παρίσι  ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.

Με το αεροπλάνο της γαλλικής προεδρίας που διέθεσε ο πρόεδρος Βαλερί Ζισκάρ ντ” Εσταίν, στενός προσωπικός του φίλος,  κατόπιν πρόσκλησης του τότε  Προέδρου της Ελλάδας, στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη.

Η άφιξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή σήμανε και το τέλος της 7ετούς στρατιωτικής χούντας στην Ελλάδα, η τελευταία έκφραση της οποίας (Ιωαννίδης) οδήγησε και στην εθνική τραγωδία της Κύπρου.

Στις 15 Ιουλίου 1974 είχε εκδηλωθεί το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου και στις 20 Ιουλίου είχε αρχίσει η αποβατική επιχείρηση των Τούρκων στην Κύπρο.

Στις 23 Ιουλίου, σε στρατιωτική σύσκεψη, όπου συμμετείχαν ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων Γρ. Μπονάνος και οι αρχηγοί του Στρατού Γαλατσάνος, Ναυτικού Αραπάκης και Αεροπορίας Παπανικολάου.

Όπου αποφασίστηκε η μεταφορά της εξουσίας από τους στρατιωτικούς στους πολιτικούς. Τη σύσκεψη είχε συγκαλέσει «ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας» στρατηγός Φ. Γκιζίκης.

Στις 2 μετά το μεσημέρι της 23ης Ιουλίου συνεκλήθη η σύσκεψη των πολιτικών, υπό τον Γκιζίκη, στο γραφείο του στη Βουλή.

Στην συνάντηση αυτή συμμετείχαν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος της ΕΡΕ και Γεώργιος Μαύρος της «Ενώσεως Κέντρου», καθώς και οι Ευάγγελος Αβέρωφ.

Ο Σπύρος Μαρκεζίνης, ο Στέφανος Στεφανόπουλος, ο Πέτρος Γαρουφαλλιάς, ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, και ο Ξενοφών Ζολώτας.

Πέντε λεπτά μετά το τέλος της σύσκεψης, από την Προεδρία της Δημοκρατίας ανακοινώθηκε και μεταδόθηκε από τα  ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά δίκτυα ότι: 

«Ενόψει των εξαιρετικών περιστάσεων υπό τας οποίας τελεί η πατρίς, αι ένοπλοι δυνάμεις απεφάσισαν όπως αναθέσουν την διακυβέρνησιν της χώρας εις πολιτικήν κυβέρνησιν».

 Οι επαφές της στρατιωτικής ηγεσίας με πολιτικούς στην Αθήνα, οδήγησαν στη λύση Καραμανλή, που προχώρησε άμεσα στα πρώτα μέτρα αποκατάστασης της δημοκρατίας.

Όπως η αμνήστευση των πολιτικών αδικημάτων, η απόλυση των πολιτικών κρατουμένων, η κατάργηση του στρατοπέδου της Γυάρου, η απόδοση ιθαγενειών απ’ όσους είχαν αφαιρεθεί κ.α.

Η μεταπολίτευση του 1974, οδήγησε στη νομιμοποίηση του ΚΚΕ, στο δημοψήφισμα για το πολιτειακό, στο νέο Σύνταγμα, στην ομαλή εναλλαγή της εξουσίας και  στην ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ.

Ο ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος επισήμανε:  «Η 24 Ιουλίου 1974 συμβολίζει όχι μόνο το χαρμόσυνο γεγονός της επανισχύος στην Ελλάδα του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Αλλά και το λυπηρότατο γεγονός της κυπριακής τραγωδίας. Άρα, όχι μόνο εορτασμός, αλλά και πένθος εθνικό ταιριάζει στην ιστορική αυτήν επέτειο».

Η ΣΥΣΚΕΨΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ

Να πώς περιγράφει ο Σπύρος Μαρκεζίνης την κρίσιμη σύσκεψη του Γκιζίκη με τους πολιτικούς:

«Το μεσημέρι της Τρίτης 23 Ιουλίου, ο υπασπιστής του στρατηγού Γκιζίκη με ενημέρωσε από τηλεφώνου ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συγκαλούσε σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών και με παρεκάλεσε να μεταβώ στα Παλαιά Ανάκτορα.

Στη μία ευρισκόμουν σ’ έναν από τους προθαλάμους του Προεδρικού Γραφείου. Ήταν ήδη εκεί ο Π. Κανελλόπουλος, ο Στ. Στεφανόπουλος, ο Γ. Νόβας και θα φθάσουν σε λίγο ο Γ. Μαύρος, ο Ευ. Αβέρωφ, ο Π. Γαρουφαλιάς και ο Ξ. Ζολώτας.

Ο Γκιζίκης, σύντομος και ψύχραιμος, εξήγησε πώς διεμορφώνετο η κατάσταση. Μιλούσε κάπως συγκεχυμένα.

Θα αντιληφθούμε αμέσως ότι δεν υπήρχε κυβέρνηση και όταν θα χρειασθεί κάποια πληροφορία, θα προσέλθει ανώτερος υπάλληλος του υπουργείου Εξωτερικών για ενημέρωση. Ήταν φανερό ότι οι στρατιωτικοί τα είχαν χαμένα.

Το καθεστώς ουσιαστικά είχε καταρρεύσει και ο ξένος παράγων είχε επαφή όχι με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, την κυβέρνηση ή τον ταξίαρχο Ιωαννίδη, αλλά με τον αρχηγό του Ναυτικού και δευτερευόντως με τον αρχηγό της Αεροπορίας.

Η ίδια συγκεχυμένη κατάσταση αφήνετο να εννοηθεί ότι επικρατούσε και στην Κύπρο. Ως προς το ενδεχόμενο παραμονής στρατιωτικών σε νέα κυβέρνηση, ο Κανελλόπουλος απάντησε αμέσως αρνητικά και οι άλλοι συνεφώνησαν μαζί του.

Όταν πλαγίως και πάντοτε με προσοχή ο Γκιζίκης θέλησε να αποσπάσει τη διαβεβαίωση ότι δεν θα ανεζητούντο ευθύνες, ο Π. Κανελλόπουλος συνεφώνησε με κάποιον δισταγμό για την ώρα, αλλά θα επιφυλαχθεί ρητά για το μέλλον…»

Τελικά, αποφασίστηκε να συσταθεί κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Π. Κανελλόπουλο. Ο Αβέρωφ δήλωσε ότι θα πρόσφερε τις υπηρεσίες του σε μια κυβέρνηση Κανελλόπουλου – Μαύρου αλλά πρόσθεσε ότι «το ίδιο θα έπραττε και σε κυβέρνηση Καραμανλή». 

Πράγματι, ο Αβέρωφ εκινείτο παρασκηνιακά για μια λύση Καραμανλή. Γεγονός που επιτεύχθηκε τελικά.

Ο Καραμανλής

Ο Καραμανλής φαίνεται ότι είχε προειδοποιηθεί για ένα παρόμοιο ενδεχόμενο και ήδη είχε θέσει τον εαυτό του, πριν από την τουρκική εισβολή, «στη διάθεση της χώρας».

Στις 16 Ιουλίου, ο Καραμανλής, βρισκόμενος στο Παρίσι, είχε δηλώσει: «Τα δραματικά γεγονότα της Κύπρου αποτελούν εθνικήν συμφοράν. 

Και ημπορεί να έχουν οδυνηρά επιπτώσεις διά το έθνος, εσωτερικάς και διεθνείς. Θα αποταθώ όμως προς τας Ενόπλους Δυνάμεις της χώρας, εν ονόματι των οποίων ασκείται η εξουσία και εις τον πατριωτισμόν και την φιλοτιμίαν των οποίων υπολογίζω, διά να τους είπω:

1.Οτι επιβάλλεται ο άμεσος τερματισμός της τραγωδίας της Κύπρου και η αποκατάστασις της νομιμότητος εν τω προσώπω του Μακαρίου.

2.Οτι η αποκατάστασις της δημοκρατικής ομαλότητος εις την Ελλάδα αποτελεί υψίστην εθνικήν ανάγκην.

3.Οτι αυτήν την στιγμήν υπάρχει η δυνατότης της εξόδου από την ανωμαλίαν κατά τρόπον ασφαλή και ακίνδυνον διά την χώραν.

4.Οτι μετά τινά χρόνον η δυνατότητα αυτή της ειρηνικής και αβιάστου μεταβολής δεν θα υφίσταται και

5.Οτι διά την προσπάθειαν της αποκαταστάσεως της ομαλότητος και της εθνικής συμφιλιώσεως τίθεμαι εις την διάθεσιν της χώρας».

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Ιουλίου 1974 το προσωπικό αεροπλάνο του Γάλλου προέδρου Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο του Ελληνικού μεταφέροντας τον Κωνσταντίνο Καραμανλή από το Παρίσι στην Ελλάδα. 

Χιλιάδες λαού τον επευφημούν. Η ώρα της Δημοκρατίας είχε σημάνει ύστερα από εφτά χρόνια και τρεις μήνες στρατιωτικής δικτατορίας

Η αλήθεια για την 24η Ιουλίου 1974

Έχει καταστεί θεσμός ο εορτασμός της επετείου της 24ης Ιουλίου 1974, ως ημέρα τερματισμού της από 21ης Απριλίου 1967 πολιτικής ανωμαλίας. 

Και βέβαια η επανίδρυση της δημοκρατίας είναι ιστορικό γεγονός, άξιο εορτασμού.

Επιτρέπεται όμως να παραγνωρίζεται με ποιον τρόπο επιτεύχθηκε η επανεδραίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος, και με πόσο επώδυνο τίμημα για το ελληνικό έθνος; Αξίζει να επισημάνουμε την ακέραιη αλήθεια για τα ιστορικά τότε γεγονότα.

Είναι κάτι μοναδικό στην ιστορία των πολιτικών ανωμαλιών. Η από το 1967 δικτατορία δεν ανατράπηκε από αντίπαλες και πολιτικές δυνάμεις, αλλά πράγματι αυτοκαταλύθηκε.

Οι άνδρες και οι γυναίκες, όσοι και όσες αγωνίσθηκαν προς ανατροπή της δικτατορίας και μάλιστα όσοι και όσες φυλακίσθηκαν, βασανίσθηκαν,

Είτε με άλλον τρόπο διώχθηκαν, είναι άξιοι και άξιες κάθε τιμής ή και της ευγνωμοσύνης του έθνους, για το ηρωικό πολιτικό φρόνημά τους και για την περίσωση διεθνώς της καλής φήμης του ελληνικού λαού. 

Η ανατροπή όμως της δικτατορίας δεν κατορθώθηκε από τη δράση των αντιστασιακών, αλλά συντελέσθηκε με τη δραματική δοκιμασία του Ελληνισμού στην Κύπρο. 

Το χείριστο έργο της δικτατορίας των Αθηνών, το ηθικά οικτρό και πολιτικά ολέθριο πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου, νόμιμου προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, λειτούργησε ως αφορμή για την επέμβαση της Τουρκίας με στρατιωτική εισβολή στην ακριτική ελληνική Μεγαλόνησο. 

Και τότε, ο από τη δικτατορία διορισμένος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Φαίδων Γκιζίκης, στην αγωνία του μήπως και η Λευκωσία καταληφθεί.

Από τους εισβολείς και με συναίσθηση της ανεπάρκειάς του και των άλλων τότε κεντρικών εκπροσώπων της δικτατορίας να αντιμετωπίσουν την κρίσιμη κατάσταση.

Αποτόλμησε να απευθυνθεί προς τον υπό διωγμόν έως τότε νόμιμο πρωθυπουργό της χώρας, στις 21 Απριλίου 1967, Παναγιώτη Κανελλόπουλο.

Και να τον παρακαλέσει να αναλάβει την κυβερνητική εξουσία προς αποτελεσματική αντιμετώπιση του δεινού πολιτικού προβλήματος με την Κύπρο υπό εισβολή. 

Τελεσφόρησε η πρωτοβουλία του Γκιζίκη με τη συνάντηση και των τότε αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων και απαλλάχθηκε ο λαός της Ελλάδας από την πιεστική εξουσία της διαβόητης χούντας.

Αλλά το ηθικό τρόπαιο του απελευθερωτικού αυτού γεγονότος ανήκει σε όσους έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας σε άνισο αγώνα στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1974, θύματα θλιβερά της αφροσύνης των ολίγων τότε αρχηγών των παράνομων κυβερνήσεων των Αθηνών.

Η 24 Ιουλίου 1974 συμβολίζει όχι μόνο το χαρμόσυνο γεγονός της επανισχύος στην Ελλάδα του δημοκρατικού πολιτεύματος, αλλά και το λυπηρότατο γεγονός της κυπριακής τραγωδίας. Αρα, όχι μόνο εορτασμός, αλλά και πένθος εθνικό ταιριάζει στην ιστορική αυτήν επέτειο. 

24 Ιουλίου 1974: Όταν μπήκε τέλος στη Χούντα των Συνταγματαρχών

Πέρασαν 43 χρόνια αλλά οι μνήμες παραμένουν ζωντανές

24 Ιουλίου 1974:Όταν μπήκε τέλος στη Χούντα των Συνταγματαρχών. Σαν σήμερα λοιπόν, πλήθος πολιτών υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο τον Κωνσταντίνο Καραμανλή βάζοντας τέλος στα επτά χρόνια δικτακτορίας στην Ελλάδα.

Σαράντα  τρια χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, έπειτα από επτά χρόνια δικτακτορίας, που είχε επιβάλει η Χούντα των Συνταγματαρχών.

Ήταν ξημερώματα της 24ης Ιουλίου του 1974, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γινόταν δεκτός από πλήθος Ελλήνων στο αεροδρόμιο για να ορκιστεί πρωθυπουργός του ελληνικού κράτους και να δώσει τέλος στην ζοφερή επταετία - ένα τέλος που σηματοδοτήθηκε πάντως και από την τραγωδία της Κύπρου.

Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο στις 20 Ιουλίου αποτέλεσε την ιστορική καμπή για την πτώση της χούντας στην Ελλάδα και την αλλαγή του πολιτεύματος στην χώρα μας.

Τα γεγονότα μετά την εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο άρχισαν να τρέχουν σε καταιγιστικούς ρυθμούς. Στις 23 Ιουλίου 1974 οι στρατιωτικοί σε συνάντησή τους αποφάσισαν ότι ήταν επιτακτική η ανάγκη ανάθεσης της διακυβέρνησης της χώρας στους πολιτικούς.

Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας έγινε συνάντηση υπό τον εκτελούντα χρέη Προέδρου της Δημοκρατίας Φαίδωνα Γκιζίκη με σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες της προδικτατορικής περιόδου.

Στην συνάντηση αυτή συμμετείχαν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος της ΕΡΕ και Γεώργιος Μαύρος της «Ενώσεως Κέντρου».

Καθώς και οι Ευάγγελος Αβέρωφ, ο Σπύρος Μαρκεζίνης, ο Στέφανος Στεφανόπουλος, ο Πέτρος Γαρουφαλλιάς, ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, και ο Ξενοφών Ζολώτας. 

Στη σύσκεψη αυτή αποφασίστηκε να σχηματιστεί πολιτική κυβέρνηση υπό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Όμως ο Ευάγγελος Αβέρωφ πρόκρινε την λύση της επιστροφής του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Ο οποίος ζούσε στο Παρίσι αυτοεξόριστος από το 1963. Ο Αβέρωφ επικοινώνησε άμεσα με τον Καραμανλή και του ανακοίνωσε τις σκέψεις του, ζητώντας του να επιστρέψει στην Ελλάδα το συντομότερο δυνατό.

Στην βραδινή σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών επικυρώθηκε η απόφαση για την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Για την άμεση επιστροφή του στην χώρα, ο φίλος του και Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Βαλερί Ντ’ Εστέν διέθεσε το προσωπικό του αεροπλάνο.

Το νέο μεταδίδεται από στόμα σε στόμα, και σιγά σιγά αρχίζουν οι πρώτες μαζικές συγκεντρώσεις στο κέντρο της Αθήνας, μετά από επτά χρόνια δικτατορίας.

Ο Καραμανλής έφθασε στο αεροδρόμιο του Ελληνικού στις 2 το πρωί της 24ης Ιουλίου κι έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από ένα τεράστιο πλήθος πολιτών, που τον αντιμετώπισε περίπου ως Μεσσία.

Στις 4 το πρωί, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίστηκε πρωθυπουργός από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρός σήμερα Σεραφείμ, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη.

Το μεσημέρι της ίδιας μέρας ορκίστηκε ένα μέρος από την κυβέρνησή του, αποτελούμενο από πολιτικά πρόσωπα της Δεξιάς και του Κέντρου. 

Ενώ λίγες ημέρες μετά, στις 26 Ιουλίου, συμπληρώθηκε η σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου, με την ορκωμοσία και των υπολοίπων υπουργών.

Αμέσως μετά, ανακοινώθηκαν τα πρώτα μέτρα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, με απόλυση όλων των κρατουμένων, αμνήστευση των πολιτικών αδικημάτων, κλείσιμο της Γυάρου

Και όλων των στρατοπέδων και επιστροφή της εθνικότητας σε όλους όσους η δικτατορία είχε στερήσει την ελληνική ιθαγένεια.

Στις άμεσες επίσης προτεραιότητες ήταν και η αντιμετώπιση της κρίσης στην Κύπρο αλλά και η αποκατάσταση της πολιτικής ομαλότητας σε όλη την ελληνική κοινωνία (και ιδίως στις Ένοπλες Δυνάμεις).

Από τα βασικά χαρακτηριστικά των πρώτων μηνών της μεταπολίτευσης όπως συνηθίστηκε να ονομάζεται, ήταν η νομιμοποίηση του Κουμμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος.

Καθώς και τον υπόλοιπων αριστερών και κομμουνιστικών κομμάτων (ΕΔΕ, ΚΚΕ Εσωτ., ΕΚΚΕ, κ.λπ.), η ψήφιση του νέου συντάγματος.

Καθώς και το δημοψήφισμα του 1974 με το οποίο αποφασίστηκε ότι η μορφή του πολιτεύματος θα ήταν η Προεδρευομένη Δημοκρατία κλείνοντας οριστικά την παρουσία της Βασιλείας στην ελληνική πολιτειακή ιστορία.

Τέλος: Καλώς ή κακώς  για τα ως άνω τα συμπεράσματα ΔΙΚΑ ΣΑΣ