ΟΙ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

 

Ο χωρισμός Κράτους και Εκκλησίας συνιστά μία μεταφορική περιγραφή της απόστασης της σχέσης μεταξύ της οργανωμένης θρησκείας και του εθνικού κράτους. Δύναται να αναφέρεται στη δημιουργία κοσμικού κράτους, με ή χωρίς επεξηγηματική αναφορά σε ό,τι αυτό ενέχει, ή στην αλλαγή της υπάρχουσας συνθήκης εμπλοκής της εκκλησίας σε θέματα κρατικής αρμοδιότητας.

Χωρισμός Κράτους και Εκκλησίας ανά τον κόσμο.

Κράτη χωρίς κρατική θρησκεία

Κράτη με κρατική θρησκεία

Διάφορα, ή έλλειψη δεδομένων

Παρ’ ότι η ιδέα του διαχωρισμού έχει υιοθετηθεί σε αρκετά κράτη, οι βαθμίδες διαχωρισμού διαφέρουν κι εξαρτώνται από την ισχύουσα νομική δομή και την κρατούσα άποψη όσον αφορά στη σωστή σχέση μεταξύ θρησκείας και πολιτικής. Ενώ η πολιτική ενός κράτους μπορεί να διαχωρίζει με σαφήνεια τη σχέση Εκκλησίας-Κράτους, ενίοτε υπάρχει μία σχέση «από μακριά κι αγαπημένοι», στο πλαίσιο της οποίας οι δύο θεσμοί δρουν ως ανεξάρτητοι οργανισμοί. 

Μία αρχή παρόμοια αλλά πιο αυστηρή από την ελευθεροφροσύνη εφαρμόστηκε στη Γαλλία και την Τουρκία, ενώ κάποια κοσμικοποιημένα κράτη όπως η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρούν συνταγματικά αναγνωρισμένη μία επίσημη κρατική θρησκεία. Η έννοια παραλληλίζεται με διάφορες άλλες διεθνείς κοινωνικές και πολιτικές ιδέες όπως ο αντικληρικισμός, η ανεξιθρησκία, ο θρησκευτικός πλουραλισμός. 

Ο Γουίτμαν (2009) επισημαίνει ότι σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη, στο πέρασμα των αιώνων, το κράτος έχει αναλάβει τον κοινωνικό ρόλο της εκκλησίας οδηγώντας έτσι σε μία γενικευμένη κοσμικοποιημένη δημόσια σφαίρα. Η βαθμίδα διαχωρισμού ποικίλλει από τον απόλυτο διαχωρισμό που επιβάλλει το σύνταγμα, όπως συμβαίνει στην Ινδία και τη Σιγκαπούρη, μέχρι την επιβολή μίας επίσημης θρησκείας με απόλυτη απαγόρευση οποιασδήποτε άλλης, όπως συμβαίνει στις Μαλδίβες.

Ιστορία της έννοιας και του όρου. Αρχαιότητα:H αρχαιότητα είναι γεμάτη με παραδείγματα ανάμειξης και συγχώνευσης Εκκλησίας και Κράτους. Κατά κανόνα ένας επιτυχημένος ηγεμόνας ή βασιλιάς αναλάμβανε διάφορους «ιερατικούς» τίτλους, εκτός από τους «κοσμικούς» τίτλους που συνήθως παρείχε μια τέτοια θέση.

Μερικά παραδείγματα αυτής της συγκεκριμένης ανάμειξης και συγχώνευσης Εκκλησίας-Κράτους είναι: η εκτέλεση του Σωκράτη, ο οποίος καταδικάστηκε σε θάνατο από το Αθηναϊκό κράτος για, μεταξύ άλλων, «την ασέβειά του προς τους θεούς», ο ισχυρισμός πολλών από τους αρχαίους Ιουδαίους βασιλείς για ηγεμονία με εντολή από τον Ουρανό, ή το Έδικτο της Θεσσαλονίκης, με το οποίο ο Χριστιανισμός που προέκυψε από τη Σύνοδο της Νίκαιας έγινε η επίσημη κρατική θρησκεία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Μεταξύ των αρχαίων φιλοσοφιών, ο Επικουρισμός υποστήριζε μια αρχική εκδοχή του διαχωρισμού εκκλησίας και κράτους, όπως φαίνεται στα γραπτά του Λουκρήτιου και του Επίκουρου.

Ύστερη Αρχαιότητα. Στη συζήτηση για την ορθή σχέση ανάμεσα στην Εκκλησία και την πολιτεία, σημαντική ήταν η συμβολή του Αγίου Αυγουστίνου, ο οποίος στην «Πολιτεία του Θεού», Βιβλίο ΙΘ', Κεφάλαιο 17, άρχισε να εξετάζει την ιδανική σχέση ανάμεσα στην «επίγεια πολιτεία» και την «Πολιτεία του Θεού».

  

Στο έργο αυτό, ο Αυγουστίνος προέβαλε ότι η «επίγεια πόλη» και η «Πολιτεία του Θεού» αλληλεπικαλύπτονται σε βασικά σημεία, ιδίως καθ’ όσον οι άνθρωποι χρειάζεται να ζουν μαζί και να τα συνυπάρχουν ειρηνικά στη γη. Έτσι, ο Αυγουστίνος θεώρησε ότι ήταν καθήκον της «εφήμερης πόλης» να καταστήσει δυνατή την εγκαθίδρυση της «επουράνιας πολιτείας» στη γη. ( ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ )