«ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΠΛΩΜΕΝΟ» - ΣΤΟ ΣΦΥΡΙ Η ΣΑΟΥΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ.

 

Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το ΠΑΣΟΚ είναι τεράστια και πλέον οι ιθύνοντες στην Ιπποκράτους είναι υποχρεωμένοι να ξεπουλήσουν ακόμη και τις... σάουνες που εγκατέστησε στα γραφεία του κόμματος ο πρώην πρόεδρος Γιώργιος Παπανδρέου. Το ταμειακό αδιέξοδο μοιάζει να είναι αξεπέραστο αφού το ΠΑΣΟΚ χρωστά περίπου 130 εκατομμύρια ευρώ από προκαταβολές κρατικής επιχορήγησης. Υπενθυμίζεται πως και οι υπάλληλοι στην Ιπποκράτους ήταν για μήνες απλήρωτοι, γεγονός που είχε προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων. 

Την ίδια ώρα ο ιδιοκτήτης του ακινήτου στην Ιπποκράτους, όπου μεταφέρθηκαν οι υπηρεσίες του Κινήματος επί Γιώργου Παπανδρέου, ήταν απλήρωτος επί 4 μήνες και κατέφυγε σε διαδικασίες έξωσης. Το εντυπωσιακό είναι πως ο άνθρωπος κέρδισε το δικαστήριο λίγο πριν τις εκλογές, αλλά το ΠΑΣΟΚ δεν είχε χρήματα ούτε για να διευθετήσει το χρέος έστω τμηματικά. Ο Νίκος Σαλαγιάννης, ο νέος γενικός διευθυντής του κόμματος, τον οποίο τοποθέτησε ο Ευάγγελος Βενιζέλος από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε καθήκοντα, διαπίστωσε ότι μόνο το χρέος προς τον ιδιοκτήτη του κτιρίου ανέρχονταν σε 510.000 ευρώ.

Ανακάλυψε επίσης πως ταυτόχρονα με την μετακίνηση του ΠΑΣΟΚ στα νέα γραφεία και την πολυέξοδη μετακόμιση του στην Ιπποκράτους, υπεγράφη και νέο συμβόλαιο 6ετούς (εξαετούς) μίσθωσης στον ιδιοκτήτη του παλιού κτιρίου επί της οδού Χαριλάου Τρικούπη 50, το οποίο έκτοτε υπολειτουργούσε και τελευταία είναι κλειστό. Μπροστά λοιπόν σε αυτήν τη δραματική κατάσταση ο κ.Σαλαγιάννης, αποφάσισε να κινηθεί άμεσα και με τη σύμφωνη γνώμη του ο προέδρου Ευάγγελου Βενιζέλου, αναζητεί αγοραστές για «άχρηστα» αντικείμενα του κτιρίου, όπως τα όργανα του γυμναστηρίου που εγκατέστησε στον 2ο όροφο της Ιπποκράτους ο Γιώργος Παπανδρέου.

«Είναι πανάκριβα, κοστίζουν μια περιουσία» εξηγεί στους συνομιλητές του και εκμυστηρεύεται ότι ως εκ τούτου «θα βρει δύσκολα αγοραστές μέσα στην κρίση». Στον πλειστηριασμό θα μπουν τα κινητά όργανα γυμναστικής (κανώ, ποδήλατα, πάγκοι κλπ) αλλά ακόμη και οι δύο σάουνες που υπάρχουν μέσα. Εν ανάγκη οι σάουνες θα πωληθούν σε... κομμάτια ώστε να είναι πιο εύκολη η αγορά τους. Αφού «φύγουν» τα αντικείμενα, ο χώρος του γυμναστηρίου θα μετατραπεί σε γραφεία. Όσο για το εάν το ΠΑΣΟΚ θα παραμείνει στην Ιπποκράτους ή θα μετακομίσει σε φθηνότερο κτίριο, τα πάντα είναι ανοικτά. «Δεν αποκλείεται, αλλά υπό πολύ συγκεκριμένες και αρκετές προϋποθέσεις» δηλώνουν οι αρμόδιοι για τις σχετικές αποφάσεις.

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Ελλάδα

Θερμοκρασίες που θα φτάσουν τοπικά τους 41 ακόμα και τους 42 βαθμούς στα ηπειρωτικά της χώρας και ασθενείς άνεμοι προβλέπονται για την Κυριακή από την ΕΜΥ. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες αναμένονται στη Θεσσαλία, την Στερεά, την Εύβοια και την Πελοπόννησο όπου το θερμόμετρο θα κυμανθεί μεταξύ 22 και 41 βαθμών και τοπικά μέχρι και 42 βαθμούς.

   

Υπό έλεγχο τέθηκε το απόγευμα φωτιά που είχε εκδηλωθεί το μεσημέρι του Σαββάτου σε χόρτα και χαμηλή βλάστηση στο τέρμα της οδού Ζησιμοπούλου, στην περιοχή Παπάγου, κοντά στη συμβολή της Κατεχάκη και της Αττικής οδού. Στην επιχείρηση κατάσβεσης πήραν μέρος 45 πυροσβέστες με 14 οχήματα, 15 άτομα πεζοπόρο τμήμα, ενώ από αέρος επιχειρούν δύο καναντέρ και ένα ελικόπτερο. Υπό έλεγχο τέθηκε πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει και στην Κερατέα και, το βράδυ, φωτιά στον περιφερειακό της Θεσσαλονίκης.

   

Δεν έχουμε άλλον δρόμο από τη σύγκρουση με όποιον αντιδρά στις αποκρατικοποιήσεις και στις διαρθρωτικές αλλαγές, προειδοποιεί ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης σε συνέντευξή του στο Βήμα της Κυριακής, επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχει πλέον η πολυτέλεια δημοσίων σχέσεων και επικοινωνιακών κανόνων.

   

Έναν μόλις μήνα μετά τις εθνικές εκλογές και τον σχηματισμό συμμαχικής κυβέρνησης, το πολιτικό σύστημα επέστρεψε στην κατάσταση που βρισκόταν προ των εκλογών. Σε έρευνα της Κάπα Research για λογαριασμό της εφημερίδας Βήμα της Κυριακής, οι πολίτες δηλώνουν απογοητευμένοι από τα κόμματα και αδιάφοροι για τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα.

   

Την «προφανή» του, όπως είπε, στήριξη στον υπουργό Οικονομικών Γ.Στουρνάρα επαναλαμβάνει ο επικεφαλής της ΔΗΜΑΡ Φώτης Κουβέλης. Όσον αφορά τη λειτουργία της τρικομματικής κυβέρνησης, ο Φ.Κουβέλης ανέφερε πως οι τρεις αρχηγοί «θα συναντιόμαστε όσο πρέπει και όταν πρέπει, για να βοηθήσουμε την τρικομματική κυβέρνηση εθνικής ευθύνης να προχωρήσει γρήγορα και απερίσπαστη» σε συνέντευξή του στη Real news.

Κόσμος

Σε έρευνα για τα γεγονότα που οδήγησαν στη σφαγή πολλών δεκάδων αμάχων και ανταρτών στο Τρέμσιχ προχωρούν τα Ηνωμένα Έθνη, οι παρατηρητές των οποία κατάφεραν το Σάββατο να εισέλθουν στη πόλη των επτά χιλιάδων ανθρώπων. Την ίδια ώρα έρχονται στο φως πολύ ανησυχητικές πληροφορίες ότι «το καθεστώς Άσαντ έχει μεταφέρει χημικά όπλα στην πόλη Χομς», γύρω απ την οποία οι εξεγερμένοι έχουν υπό τον έλεγχό τους εκτεταμένες περιοχές.

   

Ο δισεκατομμυριούχος Χανς Κρίστιαν Ράουσινγκ, ο κληρονόμος του βασιλιά της βιομηχανικής συσκευασίας «Tetra Pak», συνελήφθη στη Βρετανία στο πλαίσιο των ερευνών για το θάνατο της συζύγου του, Εύα. Η 48χρονη σύζυγος είχε βρεθεί την Τρίτη νεκρή στο σπίτι του ζευγαριού στη διάρκεια αστυνομικής έρευνας, η οποία είχε ξεκινήσει όταν ο Ράουσινγκ βρέθηκε νωρίτερα να οδηγεί υπό την επήρεια ψυχοτρόπων ουσιών.

Με μία πρόσκληση στους πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες της Αιγύπτου να συνεργαστούν ώστε να ολοκληρωθεί η πλήρης μετάβαση στην δημοκρατική διακυβέρνηση έφτασε το Σάββατο στην Αίγυπτο η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, η οποία συναντήθηκε με τον νέο πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι. Η υπουργός προγραμματίζει ακόμη συναντήσεις με τον επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων, στρατηγό Ταντάουι και τον υπουργό Εξωτερικών, Μοχάμεντ Αμρ.

   

Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ χαρακτήρισε απαράδεκτες τις ανακοινώσεις για 8.000 απολύσεις από την αυτοκινητοβιομηχανία PSA Peugeot-Citroen και κάλεσε την εταιρεία να επαναδιαπραγματευτεί το σχέδιό της, ώστε να διασφαλίσει τον περιορισμό του κοινωνικού αντίκτυπου των μέτρων αυτών. Στην ίδια συνέντευξη και σε ό,τι αφορά την κατάσταση στη Συρία, ο Ολάντ επισήμανε ότι υπάρχει ακόμη χρόνος για την εξεύρεση πολιτικής λύσης με σκοπό την αποφυγή εμφυλίου πολέμου στη Συρία.   

Αντιδράσεις εντός του κυβερνητικού συνασπισμού του Ισραήλ αλλά και στην κοινωνία συναντά η πρόθεση της κυβέρνησης Νετανιάχου να καταργήσει την εξαίρεση από την υποχρεωτική στράτευση για τους υπερορθόδοξους εβραίους (Χαρέντιμ), ένα δικαίωμα που απολάμβαναν από την ίδρυση του κράτους τους Ισραήλ, το 1948. Η διαφαινόμενη κατάργηση του νόμου έχει προκαλέσει τριγμούς στο εσωτερικό της κυβέρνησης με τον πρωθυπουργό Νετανιάχου να σπεύδει σε συνομιλίες με τον αντιπρόεδρο και κυβερνητικό εταίρο Σαούλ Μοφάζ: οι δύο πλευρές διαφωνούν για το πόσο γρήγορα θα προχωρήσει το μέτρο.

Οικονομία

Την πρόθεσή του να αγοράσει τέσσερις μαρίνες στην Κέρκυρα, τη Λευκάδα και την Πελοπόννησο, επενδύοντας 20 εκατομμύρια ευρώ εξέφρασε ο τουρκικός όμιλος DOGUS Holding A.S, ένας από τους μεγαλύτερους στον τραπεζικό, βιομηχανικό, κατασκευαστικό και τουριστικό τομέα στην Τουρκία.

   

Σύντομη έγκριση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου στον μόνιμο ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης ESM ζήτησε ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ «επειδή η θέση της Ελλάδας είναι σοβαρή» -συσχετίζοντας μάλιστα έμμεσα το θέμα με την εκταμίευση της επόμενης δόσης προς την Ελλάδα και την παραμονή της χώρας στο ευρώ. Όσον αφορά το θέμα της επιμήκυνσης, ο Γιούνκερ ανέφερε πως «είναι σαφές ότι εάν δώσουμε περισσότερο χρόνο στην Ελλάδα για εφαρμογή των συμφωνηθέντων, το κόστος θα ήταν μεγαλύτερο».

   

Τη σεναριολογία περί ελληνικής εξόδου από το ευρώ απέρριψε ως «ανοησίες» ο Φινλανδός υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αλεξάντερ Στουμπ. Όσον αφορά το ζήτημα της επιμήκυνσης, ο υπουργός τόνισε πως «πριν συζητηθεί η οποιαδήποτε επιμήκυνση πρέπει, να επανέλθει το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης σε τροχιά και μετά βλέπουμε».

Αθλητισμός

Ο Νίκος Σπυρόπουλος ευχήθηκε αυτή να είναι η καλύτερη χρονιά του με τη φανέλα του Παναθηναϊκού αυτή που έρχεται και υποστήριξε πως οι πράσινοι δουλεύουν σκληρά και επισήμανε πως θα παρουσιαστούν έτοιμοι στα πρώτα επίσημα παιχνίδια της ομάδας για τα προκριματικά του Champions League. Η παρουσία του Γιάννη Αλαφούζου στο γήπεδο «Χοφ Μπέι Σάλτσμπουργκ» δεν πέρασε απαρατήρητη από τους περίπου 30 φίλους του «τριφυλλιού» που επίσης έδωσαν το «παρών». «Πήγαινε τον Βαρδινογιάννη στο 0% και μετά από εμάς ό, τι θες» του είπαν.

   

Κρατάει τα θετικά ο Λεονάρντο Ζαρντίμ αλλά περιμένει πολύ περισσότερα από όσα έδειξε ο Ολυμπιακός στο φιλικό 1-1 με τη Σπαρτάκ Μόσχας ο Λεονάρντο Ζαρντίμ.

Στα θετικά στοιχεία που επέδειξε ο ΠΑΟΚ στο φιλικό 2-0 επί της Μονς στάθηκε ο Γιώργος Δώνης, εκφράζοντας την πεποίθησή του ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Αναγνώρισε ότι η ετοιμότητά του Μπαρνς δεν είναι σε υψηλά επίπεδα και ότι η απόφαση που θα ληφθεί θα είναι δύσκολη.

ΤΟ ΑΛΛΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ .

 

Η χώρα βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού. Τα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια πολλαπλασιάζονται. Η απόγνωση ξεχειλίζει. Σαν να μην έφθανε αυτό, η κοινωνία υποφέρει και από την εκρηκτική αύξηση της εγκληματικότητας. Οι προβολείς της δημοσιότητας στρέφονται σ’ αυτό το μέτωπο όταν έχουμε ακραία περιστατικά, αλλά η καθημερινότητα είναι πια εφιαλτική. Η διάχυτη ανασφάλεια των πολιτών δεν προκαλείται από το οργανωμένο έγκλημα, το οποίο έχει τουλάχιστον συγκεκριμένους στόχους και διακρίνεται από στοιχειώδη ορθολογισμό. Προκαλείται από το διάσπαρτο έγκλημα, στο οποίο – σύμφωνα με τα στοιχεία – η συμμετοχή των παράνομων μεταναστών είναι δυσανάλογα μεγάλη. 

Σήμερα μπορεί να σε σκοτώσουν εν ψυχρώ για λίγα ευρώ. Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα δεν έχει προηγούμενο παγκοσμίως. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι πρότινος ο δημόσιος διάλογος ήταν υποτυπώδης. Η διαρκής συσσώρευση παράνομων μεταναστών, που αδυνατούν να βρουν εργασία, λειτουργεί σαν θερμοκήπιο για την ανομία και την εγκληματικότητα, με αποτέλεσμα να ανατρέπονται οι παραδοσιακές κοινωνικές ισορροπίες. Το πολιτικό σύστημα και τα μεσαιο-ανώτερα στρώματα είχαν για χρόνια βολευθεί με το γεγονός ότι οι λαθρομετανάστες φυτοζωούσαν γκετοποιημένοι στα «υπόγεια» της κοινωνίας και εμφανίζονταν στον δημόσιο χώρο μόνο ως εξατομικευμένη κακοπληρωμένη μαύρη εργασία. 

Δεν υπήρχαν αυτιά για να ακούσουν τις φωνές απόγνωσης των λαϊκών στρωμάτων, που κυρίως υφίστανται επώδυνα τις συνέπειες της παράνομης μετανάστευσης. Ο λόγος τους δεν περνούσε στα ΜΜΕ, όπου διεξάγεται η δημόσια συζήτηση. Εκεί, για χρόνια κυριαρχούσε μια εκδοχή της τρομοκρατίας του «πολιτικά ορθού». Η ανοχή της παράνομης μετανάστευσης είχε αναγορευθεί σε κριτήριο «προοδευτισμού».  Σ’ αυτό έπαιξε ρόλο όχι μόνο ο ιδεολογικοποιημένος μετέωρος διεθνισμός των αριστερών κομμάτων, αλλά και το μεταμοντέρνο ιδεολόγημα περί πολυπολιτισμικής κοινωνίας που κυριάρχησε στο ΠΑΣΟΚ του κ. Γιώργου Παπανδρέου. Μεσολάβησε σειρά δραματικών γεγονότων για να αρχίσουν οι βολεμένοι Ελληνες να ξεφεύγουν από τον στρουθοκαμηλισμό, να συνειδητοποιούν ότι η παράνομη μετανάστευση έχει και ένα άλλο καθόλου βολικό πρόσωπο. 

Η έλλειψη αποτελεσματικής μεταναστευτικής πολιτικής, σε συνδυασμό με τις στείρες αντιρατσιστικές κορόνες της Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ, τροφοδότησαν πολιτικοεκλογικά τη σκληροπυρηνική ακροδεξιά. Το κενό που άφησε η πολιτεία έσπευσε να το καλύψει η Χρυσή Αυγή, βάζοντας, βεβαίως, τη δική της απεχθή σφραγίδα. Προεκλογικά, ο κ. Σαμαράς είχε δώσει έμφαση στην αντιμετώπιση της εγκληματικότητας και της παράνομης μετανάστευσης. Σήμερα, καλείται να κάνει πράξη τη δέσμευσή του. Ο ίδιος και η κυβέρνηση θα κριθούν όχι μόνο στο μέτωπο της οικονομίας, αλλά και σ’ αυτό το εξίσου σημαντικό μέτωπο. Εδώ, άλλωστε, δεν υπάρχει κανένα Μνημόνιο να τους εμποδίζει. Οι ενδεχόμενες ιδεολογικές επιφυλάξεις της ΔΗΜΑΡ δεν είναι λόγος η Ελλάδα να παραμείνει επικίνδυνη για τους κατοίκους της.

Υ.Γ. Τα τελευταία χρόνια έχουμε επανειλημμένως προτείνει τις διοικητικές εργασίες στις αστυνομικές υπηρεσίες να τις διεκπεραιώνει διοικητικό προσωπικό που θα μεταταχθεί από άλλες υπηρεσίες, όπου πλεονάζει. Αυτή η διευθέτηση θα αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των αστυνομικών που θα ριχθούν στη μάχη εναντίον της εγκληματικότητας. Με χαρά ακούσαμε τον κ. Δένδια να το ανακοινώνει.

Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ (Δ)

 1898-1909: ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Μετά την ανακοίνωση της χρεοκοπίας που θα έφερνε λίγο μετά και το πολιτικό (αλλά και το βιολογικό) τέλος του Χαρίλαου Τρικούπη, όπως άλλωστε και της πολιτικής σταθερότητας της προηγούμενης 15ετίας, θα ξεκινούσε μια περίοδος τεσσάρων ιδιαίτερα ταραγμένων και απρόβλεπτων χρόνων. Οι επόμενες κυβερνήσεις, που εναλλάσσονταν κάθε λίγους μήνες στην εξουσία, θα κληθούν να διαπραγματευτούν το «κούρεμα» της επένδυσης των ξένων ομολογιούχων εν μέσω της οργής των τελευταίων που είδαν να εξαιρούνται από το διακανονισμό οι Έλληνες δανειστές. 

Θα είναι μια περίοδος που θα χαρακτηριστεί από την έξαρση του εθνικιστικού πνεύματος το οποίο θα εκφράσει στην πιο ακραία του και επικίνδυνη μορφή η Εθνική Εταιρία. Η συνωμοτική αυτή ομάδα που είχε κυρίως τις βλέψεις της στο χώρο της Μακεδονίας και ξεκίνησε αρχικά ως κίνηση αξιωματικών του στρατού πριν συμπεριλάβει και πολίτες, βρισκόταν σε αγαστή σύμπνοια με την ελλαδική ορθόδοξη Εκκλησία δημιουργώντας το κατάλληλο κλίμα για την εμπλοκή τού - εντελώς απροετοίμαστου - ελληνικού στρατού στον πόλεμο του 1897 με την οθωμανική αυτοκρατορία [10]. Το φιάσκο της κατάληξής του μπορεί να μην στοίχισε στην Ελλάδα κάποια εδαφική απώλεια, χάρη στην άμεση παρέμβαση των Μ. Δυνάμεων που δεν επιθυμούσαν αλλαγή του status quo στην περιοχή, επιβάρυνε όμως το ήδη χρεωκοπημένο κράτος με την καταβολή τής πολύ μεγάλης αποζημίωσης των 100 εκατ. φράγκων στην Πύλη.

Μετά και από αυτό, η έλευση της Διεθνούς Επιτροπής Ελέγχου στην Ελλάδα ήταν αναπόφευκτο γεγονός. Οι έξι δυνάμεις που αντιπροσωπεύονταν σε αυτή κατάφεραν να πετύχουν πολύ ευνοϊκούς όρους τόσο για την αποπληρωμή του χρέους (από φόρους, μονοπώλια, χαρτόσημα κ.ά., ορισμένα εκ των οποίων διήρκεσαν ως το τέλος του 20ου αιώνα) όσο και για την αποπληρωμή τής αποζημίωσης στο οθωμανικό κράτος. Κι ενώ θα περίμενε κανείς μετά από αυτό, σε συνδυασμό και με το ασταθές πολιτικό σκηνικό που το συνόδευε, να οδηγηθεί η χώρα σε μια παρατεταμένη περίοδο ύφεσης και εθνικής κατήφειας, εκείνο που ακολούθησε ήταν αντιθέτως μια απρόσμενη αναγέννηση. Χάρη και στη συνετή διαχείριση από την πλευρά του επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Εδουάρδου Λω, τα δημοσιονομικά εξυγιάνθηκαν σχετικά γρήγορα και η δραχμή επανήλθε το 1909 στην ισοτιμία 1:1 με το γαλλικό φράγκο.

Η χρονιά αυτή θα σήμανε και την «εξυγίανση» του πολιτικού συστήματος με το κίνημα στο Γουδί και τη συνακόλουθη καταλυτική εμφάνιση του Ελευθερίου Βενιζέλου που άλλαξε συθέμελα την οργάνωση του πολιτικού πεδίου. Έτσι, μόλις μια 15ετία μετά από το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν», το ελληνικό κράτος ήταν έτοιμο να πραγματώσει για πρώτη φορά με ρεαλιστικό τρόπο τη Μεγάλη Ιδέα που θα οδηγούσε στο διπλασιασμό της επικράτειάς του και στην απαρχή μιας νέας πολύ πιο γόνιμης περιόδου του.

ΚΡΑΧ 1929: ΠΩΣ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΤΟΠΙΚΟ

Παρότι το εγχείρημα του βενιζελικού εκσυγχρονισμού δεν στηρίχτηκε σε τόσο βαθμό στον εξωτερικό δανεισμό (το δικό του πρόβλημα ήταν ο εθνικός διχασμός που προκλήθηκε από την ανάδυση ενός αντίπαλου σχεδίου ηγεμονίας το οποίο εξέφραζαν οι αντιβενιζελικοί), δεν έμελε ούτε αυτό να γλυτώσει την ταύτισή του με ένα ακόμη χρεοστάσιο στο κράτος. Η παρατεταμένη πολεμική περιπέτεια του ελληνικού κράτους είχε πλήξει όπως ήταν λογικό την πιστοληπτική του ικανότητα, με αποτέλεσμα να καταφύγει κυρίως στον εσωτερικό δανεισμό και μόλις μετά το 1916 στη (μικρή) αύξηση της φορολογίας ως τρόπους εξασφάλισης πόρων.

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922, η ελληνική οικονομία που έπρεπε να σηκώσει και το δυσβάσταχτο βάρος της αποκατάστασης του 1,5 εκατ. προσφύγων, είχε μπει ξεκάθαρα σε ένα καθοδικό σπιράλ κρίσης. Αλλά το πρόβλημα ξεπερνούσε τις δυνατότητες του ήδη εξαντλημένου βενιζελισμού. Αφορούσε το σύνολο του δυτικού κόσμου και είχε πολλαπλές και αλληλοδιαπλεκόμενες διαστάσεις. Η συγκυρία τού μεσοπολέμου στο δυτικό κόσμο αποτέλεσε πρώτα και κύρια το σημείο τής εύφλεκτης συνάντησης τριών ανταγωνιστικών κοσμοθεωριών, του φιλελευθερισμού, του φασισμού και του κομμουνισμού, αλλά μαζί και το σημείο ανάδυσης της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης που είχε γνωρίσει ως τότε ο καπιταλισμός, παγκοσμίως. Οι τοπικές (εθνικές) οικονομίες που ήταν για πρώτη φορά τόσο αλληλεξαρτημένες μεταξύ τους, ήταν καταδικασμένες να ακολουθήσουν από κοινού τη μοίρα της παγκόσμιας τάσης.

Η απαρχή τής κρίσης προέκυψε από το χρηματιστηριακό κραχ της 19ης Οκτωβρίου 1929 στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. Η κρίση της αμερικανικής οικονομίας, που σηματοδότησε και το τέλος του φιλελεύθερου καπιταλισμού του 19ου αιώνα, πέρασε σχετικά γρήγορα στη Γηραιά Ήπειρο, με την ηττημένη στον πρόσφατο Μεγάλο Πόλεμο Γερμανία να τη βιώνει πιο βαριά από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Το 1931, το γερμανικό κράτος δήλωσε αδυναμία καταβολής των πολεμικών επανορθώσεων ενώ μία μεγάλη γερμανική τράπεζα κήρυξε στάση πληρωμών. Στη Γαλλία, η κρίση έλαβε κυρίως μορφή δημοσιονομικής κρίσης λόγω της πτώσης των φορολογικών εσόδων από την ύφεση στην αγορά ενώ στη Μ. Βρετανία ο αντίκτυπος ήταν πολύ μεγαλύτερος, με αποτέλεσμα το καλοκαίρι του 1931 η αγγλική λίρα να εγκαταλείψει τον «κανόνα του χρυσού». Οι συνέπειες για την Ελλάδα ήταν άμεσες καθώς η δραχμή ήταν συνδεδεμένη με το χρυσό μέσω της λίρας.

Η κυβέρνηση Βενιζέλου και ο ίδιος ο Κρητικός πολιτικός είχε επιστρέψει στην εξουσία με δύο βασικούς στόχους: την υπέρβαση, επιτέλους, του εθνικού διχασμού και την εκτέλεση μεγάλων παραγωγικών έργων που θα ολοκλήρωναν το πέρασμα από την αγροτική οικονομία του 19ου αιώνα στον αστικό εκσυγχρονισμό που ευαγγελιζόταν εξαρχής ο βενιζελισμός. Μέχρι την κατάρρευση της Γουόλ Στριτ, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας φάνταζε εφικτή αφού είχε επιτευχθεί η νομισματική σταθερότητα, με την αρωγή και της Δημοσιονομικής Επιτροπής της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) από την οποία είχε ζητήσει βοήθεια η Αθήνα, σταθερότητα την οποία εγγυούνταν η προσφάτως ιδρυθείσα Τράπεζα της Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα είχε αρχίσει να δημιουργείται σε διάφορες πόλεις για πρώτη φορά ένας μικρός βιομηχανικός κλάδος.

Το όχημα για την ολοκλήρωση του οικονομικού εκσυγχρονισμού θα ήταν πάντως το κράτος, που για το λόγο αυτό είχε αναλάβει πολύ μεγάλο αναπτυξιακό ρόλο. Το στοίχημα -παρότι δεν ήταν μόνο ελληνικό καθώς αφορούσε ολόκληρη την Ευρώπη, αν και με διαφορετικές κατά τόπους προτεραιότητες- ήταν εξαιρετικά σύνθετο αφού στην ελληνική του εκδοχή βασιζόταν στο σαθρό έδαφος των μεγάλων δημόσιων ελλειμμάτων με δεδομένο ότι το ελληνικό κράτος είχε εν μέρει ακόμη ανοικτό το τιτάνιο ζήτημα της αποκατάστασης των προσφύγων καθώς και της ουσιαστικής ενσωμάτωσης των Νέων Χωρών στην επικράτειά του, μετά τη μεγάλη εδαφική επέκταση της προηγούμενης δεκαετίας.

Η κρίση του 1929 ερχόταν να υπονομεύσει τους στόχους αυτούς ενώ σε τούτο δεν βοηθούσε και μια αντικοινοβουλευτική κουλτούρα που είχε διαποτίσει την πολιτική ελίτ της εποχής [11], η οποία, όπως θα αποδεικνυόταν λίγο αργότερα και με την επιβολή της δικτατορίας από τον Βασιλιά Γεώργιο και τον Ιωάννη Μεταξά, ήταν πολύ κατώτερη των κρίσιμων περιστάσεων.Το τοπίο περιέπλεκαν και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια που έπαιζαν οι πενήντα τράπεζες που είχαν ιδρυθεί το προηγούμενο διάστημα στο μικρό αυτό κράτος της βαλκανικής (και μάλιστα χωρίς σαφές θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας), των οποίων το βασικό μέλημα ήταν η εκμετάλλευση της συναλλαγματικής αστάθειας και του πληθωρισμού προς όφελός τους [12].

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι μετά τις μάλλον αργές και περιορισμένης απόδοσης κινήσεις της κυβέρνησης των Φιλελευθέρων για τη συγκράτηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων που είχαν σχεδόν εξαντληθεί, ο Βενιζέλος απευθύνθηκε τον Ιανουάριο του 1932 στη Μ. Βρετανία, τη Γαλλία και την Ιταλία σε αναζήτηση δανείου 50 εκατ. δολαρίων (σε 4 δόσεις των 12,5 εκατ.), με ταυτόχρονη αναστολή επί πενταετία του χρεολυσίου των εξωτερικών δανείων. Ωστόσο, η επακόλουθη έκθεση της Δημοσιονομικής Επιτροπής της ΚτΕ δεν ήταν ενθαρρυντική για ένα τέτοιο δάνειο.

Υπό την πίεση των καταστάσεων αλλά και του Τύπου που κατηγορούσε την κυβέρνηση ως διεφθαρμένη, κι ενώ το κυβερνών κόμμα έδειχνε να χάνει τη δημοτικότητά του (όπως αποδείχτηκε στην επαναληπτική εκλογή στο Δήμο Πειραιά το Φεβρουάριο του 1932), ο Βενιζέλος ζήτησε τη σύγκληση των πολιτικών αρχηγών στην οποία πρότεινε τη σύσταση οικουμενικής κυβέρνησης, στο όνομα της οποίας δεχόταν ακόμη και να μην είναι ο ίδιος πρωθυπουργός. Παρότι γενικώς η αντιπολίτευση δεν θεωρούσε λάθος την πολιτική τού πρωθυπουργού για τη διαχείριση της κρίσης, ο Π. Τσαλδάρης, αρχηγός των Λαϊκών, αρνήθηκε τη συμμετοχή σε μια τέτοια κυβέρνηση επειδή θεωρούσε ότι θα τον έφθειρε πολιτικά [13].

Μετά και τη δυσμενή απόφαση του Συμβουλίου της ΚτΕ που αποφαινόταν ότι το θέμα της αναστολής των τοκοχρεολυσίων έπρεπε να το λύσει η Ελλάδα μόνη της με τους ξένους ομολογιούχους, το ελληνικό κράτος κήρυξε την 1η Μαΐου προσωρινό χρεοστάσιο. Θα ακολουθήσει η στροφή της Ελλάδας αλλά και των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών στον οικονομικό εθνικισμό και στη λογική της αυτάρκειας -άλλο ένα λιθαράκι στο δρόμο της εθνικιστικής πόλωσης που οδήγησε την Ευρώπη στο δεύτερο και καταστροφικότερο «εμφύλιό» της στον 20ο αιώνα.

* * * *

Το χρεοστάσιο του 1843 το χωρίζει από εκείνο του 1893, 50 χρόνια και από εκείνο του 1932, 39 χρόνια. Από την παρ’ ολίγον στάση πληρωμών του 1985 επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου (που αποφεύχθηκε χάρη στον άμεσο δανεισμό από την ΕΟΚ και στο σταθεροποιητικό πρόγραμμα που τον συνόδευσε [14]) μεσολαβεί πάλι μια 50ετία και ως την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου το 2010, άλλα 25 χρόνια. Αν συμπεριλάβουμε και την περίοδο της γερμανικής κατοχής όπου κατέρρευσε πλήρως η οικονομία, δύσκολα θα συναντήσουμε στη νεοελληνική ιστορία μία γενιά που να μην έχει μνήμες κρατικής χρεοκοπίας. Το φαινόμενο παρουσιάζει, λοιπόν, μια ενδιαφέρουσα επιμονή που ίσως να μπορεί να ενταχτεί στις μακρές συνέχειες του ελληνικού κράτους.

Είναι προφανές ότι το πρόβλημα της οικονομίας δεν είναι ένα αμιγώς τεχνικό ζήτημα και ότι συνδέεται κάθε φορά με μια καθορισμένη πολιτική ενώ επηρεάζεται και από τις νοοτροπίες, τις ιδεολογίες και τις κοινωνικές πρακτικές τής εκάστοτε ιστορικής συγκυρίας. Παρότι χρήζει εμβριθέστερης έρευνας θα μπορούσε κανείς ως υπόθεση εργασίας να αναρωτηθεί αν τα χρεοστάσια του ελληνικού κράτους και η αδυναμία της εκάστοτε πολιτικής ελίτ να διαχειριστεί με χρηστό τρόπο τα δημοσιονομικά ζητήματα συνδέονται με την εγγενή αδυναμία της κοινωνίας και των θεσμών της να αντιληφθούν και να απαντήσουν με ξεκάθαρο τρόπο στα διλήμματα που θέτει ήδη από τον 19ο αιώνα, σε δεδομένες στιγμές, η εξελισσόμενη πάντα μέσα από αντιφάσεις πορεία της νεοτερικότητας της Ελλάδας.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:

[1] J.A. Petropoulos, Πολιτική και συγκρότηση κράτους στο ελληνικό βασίλειο (1833-1843), ΜΙΕΤ, Αθήνα 1986, τ. Β’, σελ. 570-5.

[2] G. Hering, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα, 1821-1936 (μτφρ Θ. Παρασκευόπουλος), ΜΙΕΤ, Αθήνα 2004, τ. Β. σελ. 694.

[3] Γ.Β. Δερτιλής, Ιστορία του ελληνικού κράτους, 1830-1920, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2009 [5η εκδ.], τ. Β’, σελ. 856-7.

[4] Γ. Μαργαρίτης, «Οι πόλεμοι. Από τον Πόλεμο του 1897 στη Μικρασιατική Εκστρατεία», στο Χρ. Χατζηιωσήφ (επιμ.), Ιστορία της Ελλάδας του 20ου αιώνα. Όψεις πολιτικής και οικονομικής ιστορίας 1900-1940, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2009, σελ. 165-195.

[5] Γ.Β. Δερτιλής, Ιστορία του ελληνικού κράτους…, τ.Α’, σελ. 507-576.

[6] Λ. Παπαγιαννάκης, Οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι (1882-1910), ΜΙΕΤ, Αθήνα 1982, σελ. 17-44.

[7] Γ.Β. Δερτιλής, ό.π., τ.Α’, σελ. 584-591.

[8] Χρ. Αγριαντώνη, «Η συγκρότηση του ελληνικού καπιταλισμού, 1870-1909», στο Β. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000. Τα χρόνια της σταθερότητας, 1871-1909, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2003, τ. 5, σελ. 68.

[9] Γ.Β. Δερτιλής, Ιστορία του ελληνικού κράτους, 1830-1920…, τ. Α’, σελ. 603.

[10] Πιο αναλυτικά για την ταραγμένη αυτή περίοδο βλ. Γ. Γιανουλόπουλος, «Η ευγενής μας τύφλωσις…» Εξωτερική πολιτική και «εθνικά θέματα» από την ήττα του 1897 έως τη Μικρασιατική Καταστροφή, Βιβλιόραμα, Αθήνα 1999.

[11] G. Hering, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα, 1821-1936…, βλ. το υποκεφάλαιο, «Τα κόμμα και οι πραιτοριανοί», τ. Β. σελ. 1194-1254.

[12] Χρ. Αγριαντώνη – Γ.Μ. Πανσέληνα, «Η ελληνική οικονομία. Διεθνής κρίση και εθνικός προστατευτισμός», στο Β. Παναγιωτόπουλος (επιμ.), Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, 1770-2000… τ.7, σελ. 121-134 και Γ. Μητροφάνης, «Η δημόσια οικονομία. Ανασυγκρότηση και κρίση», ό.π., σελ. 141-158.

[13] Γρ. Δαφνής, Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων, 1923-1940, Κάκτος, Αθήνα 1997, τ.2, σελ. 101-142.

[14] Π. Καζάκος, Ανάμεσα σε κράτος και αγορά. Οικονομία και οικονομική πολιτική στη μεταπολεμική Ελλάδα, 1944-2000, Πατάκης, Αθήνα 2001 [9η εκδ.], σελ. 374-5.

ΤΕΛΟΣ

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 15/7/2012

Γεγονότα

301 π.Χ: Μάχη στην Ιψό της Φρυγίας, μεταξύ των επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο Αντίγονος και ο υιός του Δημήτριος ο Πολιορκητής, ηττώνται από τις συνασπισμένες δυνάμεις του Σελεύκου, του Πτολεμαίου, του Κασσάνδρου και του Λυσιμάχου.

280 π.Χ: Ο Βασιλιάς της Ηπείρου, Πύρρος, με 27.000 πεζούς, 3.000 ιππείς και 20 ελέφαντες, νικά τους Ρωμαίους στην Ηράκλεια της Κάτω Ιταλίας, οι οποίοι παρέταξαν 36.000 πεζούς και 4.000 ιππείς. Οι Ρωμαίοι αφήνουν στο πεδίο της μάχης 7.000 νεκρούς και πολυάριθμους αιχμαλώτους, ενώ ο Πύρρος κυριεύει το στρατόπεδό τους.

1799: Ο γάλλος κυβερνήτης Πιερ Μπουσάρ ανακαλύπτει στην αιγυπτιακή πόλη Ροζέτα (Ρασίντ στα αραβικά) τη λεγόμενη «Πέτρα της Ροζέτας», μία πέτρινη πλάκα με χαραγμένη επιγραφή σε ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακά και ελληνικά, με αποτέλεσμα να αρχίσει η αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών.

1892: Φοιτητικές ταραχές ξεσπούν στην Αθήνα, λόγω της επιβολής διδάκτρων στο Πανεπιστήμιο από την κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη.

1900: Κατά τη διάρκεια των τελικών του στίβου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, οι αμερικανοί αθλητές δεν λαμβάνουν μέρος για θρησκευτικούς λόγους, εξαιτίας της ημέρας που είναι Κυριακή.

1916: Ιδρύεται στο Σιάτλ από τον 35χρονο Γουίλιαμ Μπόινγκ, με μετοχικό κεφάλαιο 100.000 δολαρίων, η Pacific Aero Products, που θα γράψει την ιστορία της αεροναυπηγικής. Χρόνια αργότερα θα μετονομασθεί σε Boeing.

Γεννήσεις

1848: Βιλφρέντο Παρέτο, ιταλός κοινωνιολόγος και οικονομολόγος, από τους θεμελιωτές της επιστήμης της κοινωνιολογίας. (Θαν. 19/8/1923)

1858: Έμελιν Πάνχερστ, μαχητική βρετανίδα σουφραζέτα. (Θαν. 14/6/1928)

1930: Ζακ Ντεριντά, γάλλος φιλόσοφος, εισηγητής της θεωρίας της αποδόμησης. (Θαν. 8/10/2004)

Θάνατοι

1841: Μιχαήλ Λέρμοντοφ, ρώσος συγγραφέας. (Γεν. 3/10/1814)  [Αποφθέγματα]

1899: Γεώργιος Αβέρωφ, μεγαλέμπορος και εθνικός ευεργέτης. (Γεν. 15/8/1818)

1997: Τζιάνι Βερσάτσε, ιταλός σχεδιαστής μόδας. (Γεν. 2/12/1946)