ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ

 

Η ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ

ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ

ΤΟΥ ΓΟΛΓΟΘΑ

ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Ή περίοδος της Μ. Τεσσαρακοστής μέ τήν εσωστρέφεια, τήν αυτοκριτική καί μετάνοια, μέσα στίς κατανυκτικές ιερές Ακολουθίες, επιδιώκει νά μάς προετοιμάσει νά βιώσουμε τό υψηλό νόημα τής Σταυρώσεως, πού οδήγησε στήν Ανάσταση του Χριστού καί στήν ανάσταση ολόκληρης τής ανθρωπότητας. Ή Εκκλησία «πάλιν καί πολλάκις» υπενθυμίζει στίς Ακολουθίες αυτής τής περιόδου τήν τραγωδία του Γολγοθά, τή μεγάλη αυτή θυσία μέ πανανθρώπινη σημασία.

Τήν Γ' Κυριακή τών Νηστειών προβάλλεται τό ιερό σύμβολο του Σταυρού μέ μία ιεροπρεπή λιτανεία καί ακούμε άπό τόν υμνωδό «Μέγιστον θαύμα! Τό ξύλον όράται, έν ο Χριστός σαρκί έσταυρώθη». Βέβαια ή θεολογική σκέψη άπό αιώνες έζήτησε νά ερμηνεύσει τήν τραγωδία του Γολγοθά. Τονίσθηκε ή εκούσια μεγάλη θυσία, ώς εξιλαστήρια θυσία γιά τά ανθρώπινα αμαρτήματα καί άπό τή δυτική σκέψη ώς εξιλαστήρια τής θείας Δικαιοσύνης. Πέρα άπό τίς θεολογικές αναδιφήσεις καί ερμηνείες κύριο αίτιο τής τραγωδίας, πού φαίνεται στά μάτια μας, είναι ό φθόνος.

Ό φθόνος ανέβασε στό Σταυρό τόν Ιησού Χριστό. Στό μαρτύριο του πήραν μέρος ορισμένα πρόσωπα. ΟΙ Αρχιερείς, ό Ιούδας, ό όχλος καί ό Πιλάτος. Αυτοί είναι οί ένοχοι τής δολοφονίας του Ιησού. Ή ρίζα τής αμαρτίας τών Αρχιερέων ήταν ό φθόνος. Ή ρίζα τής αμαρτίας του Ιούδα ή φιλοχρηματία καί ή εκδίκηση. Ή ρίζα της αμαρτίας του όχλου ή δημαγωγική παραπλάνηση καί ή ρίζα τής αμαρτίας του Πιλάτου ή ηθική του αδυναμία, ή ελαστική του συνείδηση. Έτσι συντελέσθηκε τό Μέγα Έγκλημα.

Θά σταματήσουμε σ' αυτό τό δολερό συναίσθημα, πού λέγεται φθόνος. Τί είναι; Λύπη γιά ξένα αγαθά. Ό φιλόσοφος Πλάτων ορίζει τό φθόνο: «Ώς λύπην έπ' άλλοτρίοις αγαθοίς». Είναι τό κακεντρεχές συναίσθημα γιά τήν πρόοδο τών άλλων. Πολλές οί μορφές του φθόνου καί αναρίθμητες οί μεταμφιέσεις του.Δέν διστάζει ό φθονερός νά παρουσιάζεται καί μέ τή μάσκα του υπερασπιστή μεγάλων ιδανικών, στά όποια ποτέ δέν είχε πιστεύσει. Διαφέρει ό φθόνος άπό τή ζηλοτυπία. Εκεί υπάρχει αγάπη. Δέν λέμε ό άνδρας φθονεί τή γυναίκα του, άλλά ό άνδρας ζηλεύει τή γυναίκα του.

Ή ζήλεια πηγάζει άπό αγάπη. Αυτή είναι ή βασική ιδέα τής φράσεως: «Ό Κύριος ό Θεός σαν είναι θεός ζηλότυπος». Δέν μπορούμε νά είμεθα ζηλότυποι γιά ένα άνθρωπο, πού δέν αγαπάμε. Ό φθόνος είναι μία γόνιμη πηγή γιά τίς διεθνείς συνωμοσίες καί τούς αιματηρούς πολέμους. Ό φθόνος κατέστρεψε ίκανώτατους Κληρικούς καί αφάνισε σπουδαία έργα μέσα στό χώρο τής Εκκλησίας. Οί Αγιότεροι Κληρικοί ομολογούν μέ λύπη, πώς δέχθηκαν τά δολερά βέλη του φθόνου άπό φθονερούς προϊσταμένους, άπό μικρόψυχους συναδέλφους.

Θυμόμαστε τόν Ιωάννη τό Χρυσόστομο, πού πέθανε γιά τούς τίμιους αγώνες του στήν εξορία, τό Μεθόδιο Ανθρακίτη (1660 1736), του οποίου τά συγγράμματα κάηκαν άπό φανατισμένους «γεμιτζήδες, παπουτσήδες, ραφτάδες», τόν Ευγένιο Βούλγαρι μέ τή μεγάλη Σχολή τής Αθωνιάδος, πού τήν κατέστρεψε παπαδικός φθόνος, τό Θεόφιλο Καΐρη μέ πολύτιμες εθνικές καί εκπαιδευτικές υπηρεσίες, τόν "Απόστολο Μακράκη, τόν Παπουλάκο καί τόσους άλλους. Ό φθονερός πού καταλαμβάνει ανώτερα αξιώματα γίνεται άκρως επικίνδυνος, κατατρώγει ό φθόνος τήν ψυχή του, αλλοιώνει τή συνείδηση του καί γίνεται τυραννικός στους υφιστάμενους του. Όταν έρχεται στό νού μας ή τραγωδία του Σταύρου διαβάζουμε: «Διά φθόνον παρέδωκαν αυτόν».

Λυπούμεθα πού ό φθόνος σταύρωσε τό Λυτρωτή του κόσμου. Ό φθόνος δημιουργεί ένα απροσπέλαστο τείχος μεταξύ τής ψυχής καί του Αγίου Πνεύματος. Ένας πού συναισθάνεται φθόνο εκφράζεται μέ ιοβόλους εκφράσεις γιά τό συνάνθρωπό του, γιά τό συνάδελφό του. Στήν Κ. Διαθήκη βλέπουμε τό υπέροχο παράδειγμα του "Ιωάννου του Βαπτιστού. Κηρύττει τή βασιλεία του Θεού στά πλήθη, στους λόφους κοντά στόν ποταμό Ιορδάνη. Ερχεται ό Ιησούς καί ή δημοτικότητα του Ιωάννου αρχίζει νά μειώνεται. Ό Ιωάννης όμως δέν φθονεί, απεναντίας χαίρει γιά τήν υπεροχή του Κυρίου λέγοντας: «Εκείνος πρέπει νά αυξάνει, εγώ δέ νά ελαττώνομαι». Ή ταπείνωση στό μεγαλείο της.

Αυτή ή μεγαλοψυχία συντελεί στήν αρμονία καί αδελφότητα όλων τών τάξεων τής κοινωνίας μας. Όταν σβήνει ό φθόνος, έχουμε τήν ολοκληρωμένη δικαιοσύνη, τό υγιές περιβάλλον, τήν παγκόσμια ειρήνη. Ή αγάπη θεραπεύει τά κοινωνικά κακά, γιατί καθαρίζει τίς καρδιές άπό τά οδυνηρά συναισθήματα του φθόνου καί του μίσους. Κι' όταν ή καρδιά είναι καθαρή, τότε όλες οί μορφές του κακού γίνονται φαντάσματα καί εξαλείφονται μέ τή δύναμη τής πνευματικής άνακαινίσεως.

Ό φθόνος είναι μία ψυχοπαθολογική κατάσταση, πού φανερώνει τήν πνευματική αδυναμία του φθονερού άνθρωπου. "Αδυναμία πού τόν οδηγεί στίς μεγαλύτερες ηθικές πτώσεις. Τά γεροντικά βιβλία μάς αναφέρουν τήν εξής ιστορία: Ό Αρχιδιάβολος περνούσε μία ημέρα άπό τήν έρημο τής Λιβύης, (είναι ή εποχή τής ακμής του Μοναχισμού), όπου συνάντησε μία ομάδα άπό μικρούς διαβόλους νά πειράζουν έναν ερημίτη. Τόν δοκίμασαν μέ τούς πειρασμούς της σάρκας. Απέτυχαν.

Προσπάθησαν μέ αμφιβολίες καί φόβους. "Αδύνατο νά πετύχουν τό σκοπό τους. Ό ερημίτης έστεκε όρθιος, σάν βράχος. Καί τότε παρουσιάσθηκε ό άρχιδιάβολος. «Δέν ξέρετε καλά τή δουλειά σας, είπε στους συναδέλφους του. Αφήστε με νά δοκιμάσω εγώ, γιά νά πετύχω αυτό πού δέν μπορέσατε». Πλησίασε τό μοναχό ερημίτη καί κρυφά στό αυτί του είπε: «Ό τάδε αδελφός σου έγινε Επίσκοπος στήν «Αλεξάνδρεια». Καί τότε - λέει ή ιστορία - ένα κατσούφιασμα κακοήθους φθόνου συννέφιασε τό σοβαρό πρόσωπο του άγιου εκείνου μονάχου. Δυστυχώς έτσι είναι, ή αγιότητα καταξιώνεται στήν ολοκληρωμένη αναμόρφωση τής ψυχής καί όχι μερικώς, μάλιστα δέ μέ ορισμένους ανούσιους τύπους.

Ό Απ. Παύλος στόν κατάλογο τών πονηρών συναισθημάτων συμπεριέλαβε καί τό απαίσιο συναίσθημα του φθόνου: «Έριδες, φθόνοι, θυμοί, μάχες, καταλαλιές, ψιθυρίσματα, αλαζονείες κ.λ.π. κ.λ.π.) (Β' Κορινθ. 12, 20). Όλα αυτά ξανασταυρώνουν τό Χριστό στό πρόσωπο του αδελφού μας, πού είναι εικόνα του Θεού. Καί οί Σταυρωτές δέν γεύονται τό φώς τής Αναστάσεως.

________________

Νηστεία, ένας θεσμός και παγκόσμιος !

«Νηστεία. A' oρισμός: Νηστεία είναι η συνειδητή, η εκούσια αποχή από όλα ή από ορισμένα τρόφιμα. Η πρώτη λέγεται καθολική. Η δεύτερη μερική.

B' Xρόνος: Εβδομαδιαίες ημέρες. Η νηστεία της Τετάρτης και η νηστεία της Παρασκευής. Η της Παρασκευής νηστεία τηρείται με πολλή ευλάβεια! Ενιαύσιες νηστείες. Η νηστεία της Μ. Τεσσαρακοστής. Η νηστεία των Χριστουγέννων. Η νηστεία των Αγίων Αποστόλων. Η νηστεία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Eπίσης ο Χριστιανικός κόσμος νηστεύει του Σταυρού (παραμονή των Φώτων) -5 Ιανουαρίου- και στις 24 Αυγούστου, καθώς και στις 14 Σεπτεμβρίου

Γ Μέσο: Η νηστεία είναι μέσο και όχι αυτοσκοπός. Νηστεύουμε για να ζούμε και δεν ζούμε για να νηστεύουμε, όπως τρώμε για να ζούμε και δεν ζούμε για να τρώμε. Είναι μέσο, λοιπόν, και όχι αυτοσκοπός. Είναι τρόπος ζωής.

Δ' Θεσμός: Είναι θεσμός πανάρχαιος και παγκόσμιος, θείος και ιερός!

Ε' Xριστιανισμός. Ο Χριστιανισμός προσέδωσε στη νηστεία ιερότητα, επισημότητα, αίγλη, εύρος και κύρος! Η νηστεία του Κυρίου. Ο Κύριος νήστεψε. Νήστεψε απόλυτα. Νήστεψε στην έρημο της Iουδαίας επί 40 ολόκληρες ημέρες και νύχτες. Η νηστεία της Μ. Τεσσαρακοστής έχει την αρχή της και τη ρίζα της σ' αυτό, ακριβώς, το χριστιανικό γεγονός.

Στ' Έννοια και σημασία: Ο όρος «νηστεία» έχει διπλή έννοια και σημασία. Σημαίνει, με κρυστάλλινο τρόπο, αφενός μεν τη συνειδητή, καθολική ή μερική, αποχή από π.χ. τρόφιμα, σε ημέρες τακτές, αφετέρου δε την αποχή από όλα τα αμαρτήματα και όχι μόνο τον καιρό της , αλλά «εν παντί τόπω και χρόνω».

Είναι μία ψυχοσωματική άσκηση και ένα γύμνασμα σώματος, ψυχής και πνεύματος. Τον άνθρωπο βλάπτει η πολυφαγία. Του δημιουργεί και του προκαλεί προβλήματα.